«Η Φυσική με Πειράματα, Α΄ Γυμνασίου»

Δημοσιεύτηκε από το χρήστη Διονύσης Μάργαρης στις 28 Νοέμβριος 2013 στις 16:42 στην ομάδα Φυσική Α΄Γυμνασίου

Μια διδακτική πρόκληση η οποία μπορεί να εξελιχθεί σε διδακτική ευκαιρία;

Το Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης και το Τμήμα Φυσικής του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης διοργανώνουν επιστημονική ημερίδα με τίτλο “«Η Φυσική με Πειράματα, Α΄ Γυμνασίου»: μια διδακτική πρόκληση η οποία μπορεί να εξελιχθεί σε διδακτική ευκαιρία;” στις 8 Δεκεμβρίου 2013 στη Θεσσαλονίκη, στον Πύργο της Παιδαγωγικής Σχολής. Η ημερίδα αυτή αποτελεί συνέχεια της επιστημονικής ημερίδας που διοργανώθηκε από τους ίδιους φορείς στις 26 Φεβρουαρίου 2011 στη Θεσσαλονίκη με θέμα: “Αναλυτικά Προγράμματα Φυσικών Επιστημών για την Υποχρεωτική Εκπαίδευση” και του πανελλήνιου συνεδρίου με θέμα “Ποια Φυσική έχει νόημα να διδάσκονται τα παιδιά μας σήμερα;” που διοργανώθηκε επίσης στη Θεσσαλονίκη στις 9-10 Μαρτίου 2013.

Ένα από τα ερωτήματα που είχαν τεθεί στο Πανελλήνιο συνέδριο ήταν: “Υπάρχει σύνδεση του προγράμματος σπουδών Φυσικών Επιστημών της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης με το αντίστοιχο της Δευτεροβάθμιας; Αποτελεί πρόβλημα το ότι δεν διδάσκεται Φυσική στην Α ́ Γυμνασίου; Αν ναι, γιατί; Πώς θα μπορούσε τότε να λυθεί;”

Το Σεπτέμβριο είχαμε τον, αρχικά ευχάριστο, αιφνιδιασμό της εισαγωγής του μαθήματος Φυσικής για τη σχολική χρονιά 2013-14 στην Α΄ Γυμνασίου. Τώρα, τρεις μήνες μετά την εισαγωγή της θεωρούμε ότι οι συνάδελφοι που έχουν εμπλακεί στη διδασκαλία της σχημάτισαν μια αρχική εικόνα και μπορούν να συζητηθούν θέματα όπως:

  • Είναι σε συμφωνία με τα προγράμματα σπουδών Φυσικών Επιστημών του Δημοτικού;
  • Είναι σε συμφωνία με τα προγράμματα σπουδών της Β’ και της Γ΄ Γυμνασίου;
  • Οι δραστηριότητες που περιλαμβάνονται στα φύλλα εργασίας μπορούν να πραγματοποιηθούν στη μία διδακτική ώρα που διατίθεται ανά εβδομάδα; Προκαλούν ενδιαφέρον στα παιδιά;
  • Έχει νόημα η πραγματοποίηση φύλλων εργασίας και εργαστηριακών δραστηριοτήτων, εκ μέρους των μαθητών, χωρίς τη διαπραγμάτευση των σχετικών εννοιών της Φυσικής;
  • Οι μετρήσεις απαιτούνται στη Φυσική, είναι όμως οι μετρήσεις Φυσική;
  • Ποιες αξιολογικές προτάσεις μπορούν να αποτιμήσουν και να υποστηρίξουν τη «Φυσική της Α Γυμνασίου με Πειράματα»;

Εμείς αντιλαμβανόμαστε την εισαγωγή της ως ευκαιρία για μια οργανική σύνδεση των Προγραμμάτων Σπουδών Φυσικών Επιστημών του Δημοτικού με εκείνα του Γυμνασίου και, ακόμα πιο φιλόδοξα, ως μια νέα αφετηρία για διδασκαλία της Φυσικής στην υποχρεωτική εκπαίδευση σύμφωνη με τα αποτελέσματα των ερευνών που έχουν γίνει και πρακτικών που υπάρχουν σε διεθνές επίπεδο.

Καθώς η ενεργός συμμετοχή όλων μας και η εποικοδομητική κριτική αποτελούν σημαντικό παράγοντα για τη βελτίωση κάθε καινούργιας προσπάθειας, καλούμε τους εκπαιδευτικούς που διδάσκουν το μάθημα της Φυσικής της Α’ Γυμνασίου να μοιραστούν τις μέχρι σήμερα εμπειρίες τους.

Το πρόγραμμα της ημερίδας είναι το εξής:

Κυριακή 8 Δεκεμβρίου

10ος όροφος του Πύργου της Παιδαγωγικής Σχολής, ΑΠΘ

10:00-10:30     Προσέλευση – Εγγραφές

10:30-10:50     Εκπαιδευτικοί πειραματισμοί με πειράματα. Αφετηρία και Μέθοδος, Γ. Φασουλόπουλος, Φυσικός, Εκπαιδευτικός Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης

10:50-11:10     Πειράματα και θεωρία στη σχολική Φυσική, Ν. Κανδεράκης, Φυσικός

11:10-11:30     Φυσική Α’ Γυμνασίου: το πρώτο βήμα, Α, Βαλαδάκης, Φυσικός, Εκπαιδευτικός Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης

11:30-11:50     Εργαστηριακή εμπειρία και εννοιολογική οικοδόμηση, Α. Κασσέτας, Φυσικός, Εκπαιδευτικός Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης

11:50-12:10     Σχολικά εγχειρίδια Φυσικής: αυτόφωτα ή ετερόφωτα; Χ. Πολάτογλου, Αν. Καθηγητής Τμ. Φυσικής, ΑΠΘ

12:10-12:30     Αναλυτικά προγράμματα Φυσικής στο επίπεδο της υποχρεωτικής εκπαίδευσης: το σημερινό πλαίσιο, Π. Κουμαράς, Καθηγητής ΠΤΔΕ, ΑΠΘ

12:30 – 13:00  Διάλειμμα

13:00 – 15:30  Τοποθετήσεις των συμμετεχόντων – Συζήτηση

Παρακαλούνται οι εκπαιδευτικοί που ενδιαφέρονται να παρακολουθήσουν την ημερίδα να δηλώσουν τη συμμετοχή τους στέλνοντας ηλεκτρονικό μήνυμα στη διεύθυνση sapth2013@gmail.com. Η συμμετοχή είναι χωρίς κανένα κόστος ενώ στους συμμετέχοντες εκπαιδευτικούς θα δοθεί βεβαίωση συμμετοχής.

Οργανωτική επιτροπή

Παναγιώτης Κουμαράς, Καθηγητής Π.Τ.Δ.Ε. του Α.Π.Θ.

Χαρίτων Πολάτογλου, Αν. Καθηγητής Τμήματος Φυσικής Α.Π.Θ.

Θοδωρής Πιερράτος, Φυσικός

Loading

Subscribe
Ειδοποίηση για
1 Σχόλιο
Inline Feedbacks
Όλα τα σχόλια
Ελευθερία Νασίκα
Αρχισυντάκτης
27/10/2016 9:32 ΜΜ
 Απάντηση από τον/την ΚΟΥΒΑΤΑΣ Α. στις 14 Ιανουάριος 2014 στις 20:32

Καλησπέρα!  Τα συγχαρητήριά μου για την ιστοσελίδα…! Είναι πολύ ενδιαφέρουσα και εποικοδομητική!

Μήπως θα μπορούσατε να μας ενημερώσετε, έστω και και σε αδρές γραμμές, για μερικές απαντήσεις που δόθηκαν στο συνέδριο σε θέματα όπως:

  • Οι δραστηριότητες που περιλαμβάνονται στα φύλλα εργασίας μπορούν να πραγματοποιηθούν στη μία διδακτική ώρα που διατίθεται ανά εβδομάδα; Προκαλούν ενδιαφέρον στα παιδιά;
  • Έχει νόημα η πραγματοποίηση φύλλων εργασίας και εργαστηριακών δραστηριοτήτων, εκ μέρους των μαθητών, χωρίς τη διαπραγμάτευση των σχετικών εννοιών της Φυσικής;
 Απάντηση από τον/την ΓΙΩΡΓΟΣ ΦΑΣΟΥΛΟΠΟΥΛΟΣ στις 14 Ιανουάριος 2014 στις 22:53

κ. Κουβατσα,

αφού «ήμουν και γω εκεί» μπορώ να σας ενημερώσω ότι οι περισσότερες από τις εισηγήσεις της ημερίδας υπάρχουν στο ηλεκτρονικό περιοδικό: http://physcool.web.auth.gr/

Σχετικά με τα ερωτήματα που μπήκαν:

1. Η διαχείριση των πειραμάτων απαιτεί διάρκεια που υπερβαίνει τον προβλεπόμενο διδακτικό χρόνο. Π.χ. στα πειράματα θερμομετρήσεων (4ο, 5ο, 6ο, 9ο φύλλα εργασίας), απαιτούνται τουλάχιστον 15 λεπτά μετρήσεων, άλλα τόσα τουλάχιστον απαιτούνται για την ανάγνωση των οδηγιών και την ανάπτυξη των μετρητικών διατάξεων, ενώ αν λάβουμε υπόψη και το πεντάλεπτο που θα απαιτηθεί για να καλυφθούν οι συνήθεις διαδικαστικές αστοχίες καθώς και το χρόνο χάραξης των διαγραμμάτων, δε φαίνεται να μένει χρόνος για τα δυο πρώτα προτεινόμενα από τους συγγραφείς βήματα «α. παρατηρώ, πληροφορούμαι, ενδιαφέρομαι, β. συζητώ, αναρωτιέμαι, υποθέτω». Κυρίως όμως δεν μένει χρόνος για την εννοιολογική διαπραγμάτευση, δηλαδή για το βήμα «δ. συμπεραίνω, καταγράφω».

Το βήμα "γ. ενεργώ, πειραματίζομαι" απαιτεί την "οργάνωση και η πραγματοποίηση "αποδεικτικών" πειραμάτων από τους μαθητές με άμεσο στόχο τον έλεγχο (επιβεβαίωση ή διάψευση) των υποθέσεων", σύμφωνα πάλι με τους συγγραφείς. Αλλά όλα τα πειράματα που προτείνονται στα φύλλα εργασίας ακολουθούν εντελώς καθορισμένες ρουτίνες οδηγιών. Πρόκειται δηλαδή για αυστηρά καθοδηγούμενες δραστηριότητες που ενδεχομένως να είναι ενδιαφέρουσες μόνο για τους προπτυχιακούς φοιτητές θετικών επιστημών, που έχουν επιλέξει και επομένως εκτιμούν το αντικείμενο. Οι μαθητές όμως της Α΄ Γυμνασίου που δεν κατέχουν τα αντίστοιχα «κομμάτια της επιστημονικής γνώσης», υποθέτω ότι θα τις αντιμετωπίσουν αρχικά με αμηχανία, μετά με βαρεμάρα και τελικά θα τις απορρίψουν.

Επισημαίνω ότι οι δικές μου μετωπικές εργαστηριακές παρεμβάσεις απαίτησαν δίωρη διαπραγμάτευση, χρόνο που μου διέθεσαν φίλοι συνάδελφοι άλλων ειδικοτήτων.

2. Σχετικά με το κομβικό ερώτημα «ποιο είναι το παιδαγωγικό νόημα του πειραματισμού, χωρίς εννοιολογική διαπραγμάτευση;» οι απαντήσεις που «κυκλοφόρησαν» το ylikonet συγκλίνουν στο ότι τέτοιες δραστηριότητες πιθανόν να ενεργοποιούν ψυχοκινητικούς στόχους, ενδεχομένως να εξοικειώνουν τους μαθητές με μια πολιτιστική αξία της εποχής, την επιστημονική μέθοδο, απέχουν όμως από το να συμφιλιώσουν τους μαθητές με τα κεντρικά ερωτήματα της Φυσικής και τις μεγάλες αφαιρέσεις της, δηλαδή με την ισχυρή αφήγηση της επιστήμης.

Με την ευκαιρία αυτού του σχολίου, μπορώ να αναφέρω ότι το 25% των μαθητών μου, δεν επεξεργάστηκαν τις μετρήσεις του φύλλου εργασίας «θέρμανση 1» στο σπίτι (διάγραμμα, σχόλια).

Κρατάω όμως το καλό νέο. Ένα άλλο 30% δούλεψε και στο σπίτι με έμπνευση.