προσοχή στο έθιμο του χαρταετού

για το μόνο που πρέπει να αμφιβάλεις Βαγγέλη είναι για το αν ο Φραγκλίνος υπήρξε ποτέ πρόεδρος των ΗΠΑ

κατά τα άλλα, είναι και σήμερα πρότυπο πολιτικού που συνεισέφερε στη συνταγματική διακυβέρνηση ενός έθνους, σε εποχή που τα πολιτεύματα ήσαν μοναρχικά

συνεργάστηκε με πρωτεργάτες του Ευρωπαϊκού Διαφωτισμού

προσέφερε άσυλο σε διωκόμενους για τα πολιτικά και θρησκευτικά τους φρονήματα, όπως ο άγγλος χημικός Πρίστλυ

γι αυτούς τους λόγους εγώ θα επιφυλασσόμουνα να τον χαρακτηρίσω «πολιτικάκια»
 
αναφορικά με την περίπτωση του χαρταετού, ο αναθεωρητής της συγκεκριμένης ιστορίας, Τομ Τάκερ, ισχυρίζεται ότι

ο Φραγκλίνος καθυστέρησε να δημοσιεύσει τουλάχιστον τρεις μήνες αφότου υποτίθεται ότι είχε εκτελέσει το πείραμα. Ακόμα και τότε, δεν έδωσε ακριβείς περιγραφές, συνθήκες, ούτε έκανε σαφές αν είχε εκτελέσει το πείραμα

αυτή η στάση του ήταν διαφορετική από την πραγμάτευση άλλων πειραμάτων του, π.χ. αυτών με τους διεστιακούς φακούς, όπου λεπτομερώς περιγράφει πως κατέληξε στα συμπεράσματά του

κυρίως όμως, πρόκειται για ένα διάλογο που αφορά την προήγηση γάλλων πειραματιστών που έλεγξαν την υπόθεση της ηλεκτρικής φύσης των καταιγίδων με τη συγκεκριμένη μέθοδο

ο γάλλος Jacques de Romas, στις 12 Ιουλίου του 1752 πραγματοποίησε το πείραμα με τον χαρταετό και δημοσίευσε άμεσα αναφέροντας το μήκος του σχοινιού και του καλωδίου που χρησιμοποίησε, καθώς και την αίσθηση που είχε στο χέρι που κρατούσε το σχοινί όταν πλησίασε η καταιγίδα

σύμφωνα με την Βικιπαίδεια, από το 1750 ο Φραγκλίνος πρότεινε πειράματα ελέγχου του ηλεκτρικού χαρακτήρα των καταιγίδων, αλλά ο de Romas διεξήγαγε το πείραμα χωρίς να έχει αυτή την πληροφορία

για πρώτη φορά με επίγνωση των οδηγιών του Φραγκλίνου πραγματοποιήθηκε στο Marly-la-ville, 25 km βόρεια απ το Παρίσι, τον Μάιο του 1752, από τον γάλλο φυσικό και βοτανολόγο Thomas-François Dalibard, μεταφραστή των επιστημονικών κειμένων του Φραγκλίνου, το ίδιο πείραμα με τον χαρταετό
ο ίδιος ο Φραγκλίνος το πραγματοποίησε, σύμφωνα με την αναφορά του, τον Ιούνιο του 1752

περισσότερα στο ολέθρια επανάληψη του διάσημου πειράματος του Φραγκλίνου

δηλαδή;

είτε ο Φραγκλίνος υλοποίησε τη δραστηριότητα είτε όχι, υπήρξε πιο γνωστός απ τους γάλλους πειραματιστές του ατμοσφαιρικού ηλεκτρισμού για τη διατύπωση υποθέσεων σχετικά με τη φύση του «ηλεκτρικού ρευστού» αλλά και για τις πρακτικές εφαρμογές αυτής της γνώσης, δηλαδή για το αλεξικέραυνο

όσο για τις αιτιάσεις για «μυθικά πειράματα»

αυτές ανήκουν στη χορεία των αφηγήσεων που διερωτώνται αν πράγματι ο Γαλιλαίος πραγματοποίησε το πείραμα με τις δυο μπάλες κανονιού απ τον Πύργο της Πίζας χωρίς όμως να αμφισβητούν ότι η ταυτόχρονη πτώση διαφορετικών μαζών είναι αποκλειστικά δικό του συμπέρασμα

ή αμφιβάλουν αν ο Νεύτωνας εμπνεύστηκε τη θεωρία της βαρύτητας από την πτώση κάποιου μήλου, αλλά του πιστώνουν χωρίς μα και μου την Παγκόσμια Έλξη

στο θέμα του χαρταετού του Φραγκλίνου, θεωρώ ότι τα Ελληνικά Hoaxes αστοχούν,
άσε που η μόνη παραπομπή του δημοσιεύματος βρίσκεται στον αέρα

καλησπέρα Τίνα

πολύ καλά έπραξες που δε συμβουλεύτηκες τα ελληνικά χόαξ για το θέμα

απ την ίδια πάνω κάτω βιβλιογραφία που πρότεινες
άντλησα και γω τα στοιχεία που παρουσίασα στην παλαιότερη και στη χθεσινή παρέμβασή μου

πολύτιμη η συνδρομή «ειδικών» και ευπρόσδεκτη η συμμετοχή όσων έχουν ενδιαφέρον για το θέμα

καλησπέρα Τίνα

πως μπαίνει η Ιστορία στα Εγχειρίδια Φυσικής;

σε ανεκδοτολογικά ένθετα, που ενισχύουν την “εξ απαλών ονύχων” πολιτιστική διάσταση της επιστήμης χωρίς απαραίτητα να διευκολύνουν την ουσιαστική κατανόηση του περιεχομένου της
για τη συχνότητα που αξιοποιούνται διδακτικά αυτά τα «ένθετα», αλλά και για ανταπόκριση που συναντούν στην τάξη, υπάρχει πλούσια εμπειρία
 
ένας άλλος αυστηρός τρόπος σέβεται την πορεία διαμόρφωσης των κεντρικών επιστημονικών εννοιών και θεωριών

αυτή η εκδοχή υποστηρίζεται παραδειγματικά απ το πρωτοποριακό εκπαιδευτικό εγχείρημα του Χόλτον (και του Μπρους), που υπάρχει και στα ελληνικά, και μάλιστα σε δύο διαφορετικές εκδόσεις,

αυτό το υλικό αποτέλεσε το βασικό εγχειρίδιο για τη διδασκαλία της Φυσικής του Harvard Project Physics Course

και χαρακτηρίστηκε όχι μόνο απ την ουσιαστική εκπαίδευση στη Φυσική αλλά και απ την βαθειά επιστημολογική εξοικείωση των μαθητευομένων γι αυτό που είναι η Φυσική

προφανώς, τα πολλά καρπούζια στην ίδια μασχάλη, δηλαδή οι πολλαπλοί υψηλοί διδακτικοί στόχοι, απευθύνονται σε δάσκαλους και μαθητές που διακατέχονται από εγγενές ενδιαφέρον για την αφηρημένη εκδοχή της επιστήμης

τέλος, αξίζει να αναφερθεί ένα ακόμα ενδεχόμενο, η κριτική και κατά περίπτωση διαχείριση του ιστορικού υλικού,

που προβλέπει μπόλιασμα της διδασκαλίας με στιγμιότυπα απ την πορεία της ιστορικής εξέλιξης αλλά και της πρωταρχικής εκλαΐκευσης των κεντρικών επιστημονικών εννοιών και θεωριών,

μια ενδιαφέρουσα εκδοχή της αφορά στην ανασυγκρότηση των κρίσιμων καταδεικτικών πειραμάτων, όπως για παράδειγμα τα ημισφαίρια του Βρανδεμβούργου

εμπειρικά τεκμήρια και διδακτικό υλικό προς αυτή την κατεύθυνση έχει δημοσιοποιήσει ο Κουμαράς. Περισσότερα για τη δουλειά του Παναγιώτη είναι περιττά – όταν ξεκινάς να κολακεύεις τους φίλους σου, τότε αρχίζεις να τους χάνεις

                                                                                                      
ας δοκιμάσουμε να διαχειριστούμε αυτούς τους τρεις τρόπους με περιεχόμενο το επίμαχο επεισόδιο της συζήτησης, δηλαδή την όποια εμπλοκή του Φραγκλίνου στο περίφημο πείραμα με τον αετό

η υπόθεση ότι η καθυστερημένη και ασαφής περιγραφή του πειράματος εκ μέρους του, θα μπορούσε να αναδείξει μια τσαλακωμένη εκδοχή του επιστήμονα, άρα και πιο κοντά στο μέσο άνθρωπο

αυτή η αποκαθήλωση έχει ενδιαφέρον, όπως το κάθε μικρό σκάνδαλο που αφορά πρότυπα. Έχει όμως και κάποιο θετικό συναισθηματικό αποτύπωμα για μια κατηγορία αποστασιοποιημένων μαθητών

η προηγούμενη διαχείριση εντάσσεται στην ανεκδοτολογική εκδοχή

το ενδεχόμενο όπως εγώ προσπάθησα να το αναδείξω, περιγράφει μια ηγετική προσωπικότητα της επιστήμης του καιρού του, που χάρη στις επικοινωνιακές ικανότητες και την κοινωνική του επιρροή μπορεί να προτείνει μεθοδολογίες ελέγχου, ικανές να εμπνεύσουν πειραματιστές ακόμα και στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, σε εποχές με δύσκολες επικοινωνίες. Αυτοί οι άλλοι που τις υλοποίησαν πριν απ τον ίδιο, είχαν ως προσόντα την επιμέλεια στην εκτέλεση και στις αναφορές τους, αλλά η διαχρονική ανακάλυψη πιστώθηκε σ αυτόν που είχε μοντέλο θεωρητικής διαχείρισης των ευρημάτων, μέσα δημοσιοποίησης (ήταν ο εκδότης της The Pennsylvania Gazette) και κοινωνική επιρροή

εδώ έχουμε μια επιστημολογική διαχείριση του ζητήματος, που ενδιαφέρεται για τη φύση των επιστημονικών έργων, αλλά δεν θα την πρόκρινα ως ύλη ενός τυπικού μαθήματος, επειδή είναι αποδομητική, αφηρημένη και χωρίς προφανές διδακτικό όφελος για τους πολλούς

ίσως να συζητούσα το ότι σε μια περίοδο που έχουν ωριμάσει οι σχετικές ιδέες, πολλοί πειραματιστές σηκώνουν χαρταετούς καλοκαιριάτικα απ το Μάιο μέχρι και τον Αύγουστο του 1752, προκαλώντας τα καταιγιδοφόρα νέφη

αυτή η διαχείριση εντάσσεται στη δεύτερη εκδοχή

το τρίτο ενδεχόμενο, δηλαδή η κριτική και κατά περίπτωση διαχείριση της Ιστορίας, θα μπορούσε να προσεγγιστεί απ την αναφορά της Ακαδημίας της Αγίας Πετρούπολης που αξιολογεί τον τραγικό θάνατο του διακριτού μέλους της, Georg Wilhelm Richmann, ενώ διεκπεραίωνε σχετικό πείραμα,

αλλά και την αξιολόγηση που δημοσιεύτηκε στην Pennsylvania Gazette και αποδίδεται στον ίδιο τον Φραγκλίνο, σύμφωνα με την οποία ο θάνατος αποδίδεται στο ότι η μεταλλική ράβδος εκφόρτισης δεν ήταν γειωμένη και ο Richmann βρισκόταν πολύ κοντά της και, δυστυχώς, ο ίδιος  ήταν γειωμένος

Τίνα,

ευχαριστώ για την αναγνώριση μου ως «ειδικού στην Ιστορία των Επιστημών», όμως είναι εκτός πραγματικότητας

για την ενασχόλησή μου με αυτόν το τομέα, αρμόζει ο χαρακτηρισμός του εμπειριστή
με όλα τα κουσούρια που κουβαλάει ο εμπειρισμός

σχετικά με τη συμμετοχή στην πρόσφατη προκήρυξη συγγραφής σχολικών εγχειριδίων, ένας φίλος μου είπε

— Γιώργο, όσοι θα συμμετάσχουν σ’ αυτή την προκήρυξη θα έχουν στη διάθεσή τους στενότητα χρόνου και τις γνωστές δυσκολίες προσαρμογής σε κατά τεκμήριο ετερογενείς ομάδες. Εγώ, μου τόνισε, δεν αισθάνομαι ότι μπορώ να ανταπεξέλθω

ένας δεύτερος, απ αυτούς που επιμορφώνονται στην αυλή του Σαραντάκου, μου επισήμανε ότι χρησιμοποίησα λανθασμένα στην προηγούμενη παρέμβαση το «εξ απαλών ονύχων», γιατί σημαίνει «παιδιόθεν», ενώ εγώ επιθυμούσα να περιγράψω την προσέγγιση της πολιτιστικής εκδοχής της Φυσικής με τρόπο επιφανειακό

ο πρώτος, αυτός που «δεν θα μπορούσε να ανταπεξέλθει, είναι ο ΚυρΓιάννης

και ο «εξ απαλών ονύχων», είναι ο Αποστόλης

δεν νομίζω ότι θα παρεξηγηθούν μαζί μου επειδή κοινοποίησα ιδιωτικούς διαλόγους χωρίς εξουσιοδότηση – έχουν σοβαρότερους λόγους για να το κάνουν