by 
Τα πρώτα χρόνια
Η Stefania Mărăcineanu γεννήθηκε το 1882 στο Βουκουρέστι από τους εικοσάχρονους τότε Sebastian Mărăcineanu και Sevastia. Λίγα είναι γνωστά για την προσωπική της ζωή, εκτός από το γεγονός ότι τα παιδικά της χρόνια ήταν δυστυχή. Τελείωσε το γυμνάσιο στο Κεντρικό Σχολείο Θηλέων στο Βουκουρέστι. Το 1907 εισάγεται στο Πανεπιστήμιο του Βουκουρεστίου, από το οποίο αποφοιτά το 1910 με σπουδές στη φυσική και τη χημεία. Η διατριβή της, με τίτλο “Η παρεμβολή φωτός και η εφαρμογή της στη μέτρηση μήκους κύματος” της εξασφαλίζει το χρηματικό έπαθλο των 300 λέι. Μετά την αποφοίτησή της, δίδαξε σε σχολεία στο Βουκουρέστι, Πλοέστι, Ιάσιο και Κάμπουλουνγκ. Το 1915 εξασφάλισε μια θέση δασκάλας στο Κεντρικό Σχολείο Θηλέων στο Βουκουρέστι, θέση που κράτησε μέχρι το 1940.
Εργασία στη ραδιενέργεια
Μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο με τη στήριξη του Constantin Kirițescu (ενός εκ των θεμελιωτών της Ρουμανικής Ακαδημίας Επιστημών), η Mărăcineanu εξασφαλίζει υποτροφία, η οποία της επιτρέπει να ταξιδέψει στο Παρίσι. Το 1919 ασχολείται με τη ραδιενέργεια υπό την καθοδήγηση της Marie Curie στη Σορβόνη. Ακολούθως γίνεται ερευνήτρια στο Radium Institute (Ινστιτούτο Κιουρί) μέχρι το 1926. Το 1923 λαμβάνει το διδακτορικό της. Στο Ινστιτούτο Κιουρί η έρευνά της εστιάζεται στη μελέτη του χρόνου ημιζωής του Πολώνιου και την εκπομπή ακτινοβολίας α. Η εργασία της την οδηγεί στην πεποίθηση, ότι τα ραδιενεργά ισότοπα μπορούν να σχηματιστούν από άτομα, αν αυτά εκτεθούν στην ακτινοβολία α που παράγεται από το Πολώνιο, μια παρατήρηση που θα κατέληγε στην απονομή του βραβείου Νόμπελ το 1935 στο ζεύγος Frederic Joliot και Irene Curie, για την ανακάλυψη της τεχνητής ραδιενέργειας, παρόλο που όλα τα στοιχεία δείχνουν ότι η Mărăcineanu έκανε την ανακάλυψη. Μάλιστα η Ștefania Mărăcineanu εξέφρασε τη δυσαρέσκειά της για το γεγονός ότι η Irene Joliot-Curie χρησιμοποίησε ένα μεγάλο μέρος των παρατηρήσεών της σχετικά με την τεχνητή ραδιενέργεια, χωρίς να την μνημονεύσει. Η Mărăcineanu ισχυρίστηκε δημόσια ότι είχε ανακαλύψει την τεχνητή ραδιενέργεια την εποχή που διεξήγαγε έρευνα στο Παρίσι, όπως αποδείκνυε η διδακτορική διατριβή της, την οποία είχε υποστηρίξει 10 χρόνια νωρίτερα. Το 1936 η Mărăcineanu γράφει επιστολή στη Lise Meitner, εκφράζοντας την απογοήτευσή της για το ότι η Irene Joliot-Curie χρησιμοποίησε, χωρίς η ίδια να το γνωρίζει, μεγάλο μέρος της εργασίας της στην τεχνητή ραδιενέργεια.
Η Mărăcineanu διερεύνησε επίσης την δυνατότητα να εκπέμπεται ραδιενέργεια από στοιχεία, λόγω της έκθεσής τους στην ηλιακή ακτινοβολία, γεγονός που αμφισβητήθηκε από άλλους ερευνητές. Παρόλα αυτά ένα άρθρο του 1927 στην Αυστραλιανή Geraldton Guardian επισημαίνει: « φθηνότερη ακτινοβολία προαναγγέλεται κατά την επικοινωνία μιας επιστήμονα με τη Γαλλική Ακαδημία Επιστημών. Η κυρία Mărăcineanu μέσω εκτεταμένων πειραμάτων, απέδειξε ότι αν ο Μόλυβδος εκτεθεί επί μακρόν στην ηλιακή ακτινοβολία, ανακτά τις ραδιενεργές του ιδιότητες. Ο μηχανισμός αυτός αποτελεί μέγα μυστήριο, το οποίο λόγω της μεγάλης του σημασίας στην ιατρική, πρέπει να διερευνηθεί περεταίρω».
Η Mărăcineanu εργάστηκε στο Paris Observatory μέχρι το 1929, ενώ στη συνέχεια επέστρεψε στη Ρουμανία και άρχισε να διδάσκει στο Πανεπιστήμιο του Βουκουρεστίου. Διερεύνησε πειραματικά τη σύνδεση μεταξύ ραδιενέργειας και βροχόπτωσης, καθώς και της βροχόπτωσης με τους σεισμούς.
Στις 29 Νοεμβρίου 1935 ο Nicolae Vasilescu-Karpen (Ρουμάνος μηχανικός και φυσικός) έδωσε μια διάλεξη στη Ρουμανική Ακαδημία Επιστημών σχετικά με την τεχνητή ραδιενέργεια και τις έρευνες των Ρουμάνων στο πεδίο αυτό, η οποία περιείχε σαφείς υπαινιγμούς σχετικά με την έρευνα της Mărăcineanu κατά τα προηγούμενα χρόνια.
Στις 24 Ιουνίου του 1936, η Mărăcineanu ζητά από την Ακαδημία να της αναγνωρίσει την πατρότητα του έργου της, πράγμα που γίνεται αποδεκτό και στις 21 Δεκεμβρίου του 1937 αναγορεύεται μέλος της Ρουμανικής Ακαδημίας Επιστημών στον τομέα της Φυσικής. Στη συνέχεια γίνεται διευθύντρια ερευνών και το 1941 προάγεται ως βοηθός καθηγητή.
Αργότερα
Το 1942 η Mărăcineanu υποχρεώνεται από το υπουργείο Πολιτισμού σε παραίτηση, λόγω προχωρημένης ηλικίας. Πέθανε στο Βουκουρέστι το 1944 από καρκίνο, εξαιτίας της μακροχρόνιας έκθεσής της σε ραδιενεργή ακτινοβολία.
Μετάφραση (την ευθύνη της οποίας φέρει ο γράφων) από Wikipedia
Καλησπέρα σε όλους. Το σημερινό αφιέρωμα της Google τιμά τα 140α γενέθλια της Stefania Mărăcineanu για τη συνεισφορά της στην έρευνα για τη ραδιενέργεια. Διαβάζοντας το παραπάνω κείμενο της Wikipedia, αναρωτήθηκα πώς είναι δυνατόν να μην έχω ξανακούσει για αυτήν, πώς είναι δυνατόν, παρά τις έρευνές της, να μην έχει τοποθετηθεί στο πάνθεον των πρωταγωνιστών μιας εποχής, στην οποία παραγόταν με πυρετώδεις ρυθμούς η επιστήμη; Έφταιξε η σύμφωνα με κάποιους δεσποτική φυσιογνωμία της Marie Curie; Έφταιξε ο επιστημονικός νεποτισμός του Ινστιτούτου Κιουρί; Έφταιξε η ξενοφοβία; Έφταιξε η παρακμή της γαλλικής επιστήμης ανάμεσα στους δύο παγκόσμιους πολέμους, σε αντίθεση με την υπεροχή της αγγλικής και γερμανικής παραγωγής γνώσης την ίδια εποχή; Μήπως οι συνθήκες δεν ήταν επιστημονικά ώριμες την εποχή που η Mărăcineanu πραγματοποιούσε την έρευνά της στο Ινστιτούτο Κιουρί, ώστε να αναγνωριστεί άμεσα το έργο της; Μήπως οι μετρήσεις της στερούντο θεωρητικής τεκμηρίωσης και την οδήγησαν σε υποκειμενικές εκτιμήσεις των φαινομένων; Μήπως η απόδοση πατρότητας μιας επιστημονικής ανακάλυψης είναι μια άχαρη διαδικασία, κατά την οποία απουσιάζουν οι αφανείς ήρωες και η παραγωγή επιστημονικής γνώσης παρουσιάζεται στρεβλά ως μια γραμμική διαδικασία;
Ψάχνοντας στο διαδίκτυο, βρήκα ένα άρθρο στη Substantia (περιοδικό για την Ιστορία της Χημείας), το οποίο επιχειρεί να απαντήσει στα παραπάνω ερωτήματα. Δυστυχώς το άρθρο είναι στα αγγλικά, αλλά αξίζει νομίζω να διαβαστεί. Το άρθρο: “Science is Not a Totally Transparent Structure: Ştefania Mărăcineanu and the Presumed Discovery of Artificial Radioactivity”.
Καλησπέρα Αποστόλη.
Δεν είσαι ο μόνος που δεν γνώριζε τίποτα για την Mărăcineanu!!!
Και γυναίκα και από τα Βαλκάνια… Πού να την γνωρίζουμε;
Αποστόλη σε ευχαριστούμε για όσα μάθαμε μέσα από το άρθρο που μετέφρασες και μας μετέφερες….
Διαβάζοντας το άρθρο συνειδητοποίησα το εξής:
Marie Curie –> Irene Joliot-Curie –> Hélène Langevin-Joliot. (εν ζωή)
Τρεις γενιές πυρηνικών φυσικών με φθίνουσα σειρά αναγνωρησιμότητας
Τελικά δεν συμβαίνει μόνο στην πολιτική …….
Γειά σου Θοδωρή. Δυστυχώς τις συνέπειες τέτοιων πρακτικών στην πολιτική τις υφιστάμεθα όλοι, σε αντίθεση με την επιστήμη, όπου οι αντίστοιχες συνέπειες είναι μάλλον ανώδυνες.