by 
κοινοποιώ με ευχαρίστηση την έκδοση του βιβλίου των Παναγιώτη Κουμαρά & Θοδωρή Πιερράτου που στοχεύει να εμψυχώσει και να διευκολύνει όσους θα επιθυμούσαν να εντάξουν πειράματα στη διδασκαλία τους αλλά φοβούνται την αποτυχία
η ευχαρίστηση προκύπτει γιατί συστήνω ένα βιβλίο που επιμελήθηκαν δυο φίλοι, αλλά καθόλου δεν ένοιωσα την υποχρέωση ή τη δέσμευση να το παρουσιάσω επειδή είναι φίλοι
και επειδή τα πολλά λόγια θα φτωχύνουν το μήνυμα
οι συγγραφείς σε μια περίοδο που υπάρχει γκρίνια για τη διεθνή ύφεση της διδασκαλίας των Φ.Ε. επιστρέφουν στην παλαιοντολογία της διδασκαλίας, στο «Σχολείο Εργασίας» και επιχειρούν να επαναφέρουν στο προσκήνιο την εργαστηριακή διδασκαλία με καθημερινά πειράματα, ενταγμένα όμως στα Αναλυτικά Προγράμματα Φυσικής, Χημείας και Βιολογίας
τα περιεχόμενα και μία προεπισκόπηση του βιβλίου ΕΔΩ
δεν θεωρώ ότι η παράθεση των πλούσιων ακαδημαϊκών βιογραφικών των συγγραφέων θα ενίσχυε την αξία της έκδοσης
αντίθετα, η αναφορά στην επιτυχή και επανειλημμένη εφαρμογή των προτάσεων του βιβλίου σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης αποτελεί ένα τεκμήριο διείσδυσης αυτού του υλικού στους μαθητικούς πληθυσμούς, που παρά τη φαινόμενη αδιαφορία προσδοκούν το παραξένισμα και την ανάδυση αυθεντικών ερεθισμάτων κατά τη διδασκαλία των Φ.Ε.
τα προηγούμενα περιγράφουν και προσωπικές μου εμπειρίες απ την εφαρμογή του συγκεκριμένου υλικού σε πολυπληθείς και «δύσκολες» τάξεις, προφανώς πριν τη συγκεκριμένη έκδοση
τα πειράματα έχουν και την βιντεοσκοπημένη τους εκδοχή, όπως μπορείς να δεις/ θυμηθείς ΕΔΩ
κλείνω με την ευχή ότι θα υπάρξουν τάξεις που θα εφαρμόσουν κάποιες απ τις ιδέες του βιβλίου
Καλοτάξιδο το βιβλίο του Παναγιώτη Κουμαρά & Θοδωρή Πιερράτου και μακάρι να “πιάσει τόπο”, καθοδηγώντας συναδέλφους που θα εφαρμόσουν κάποιες προτάσεις, μέσα στις τάξεις των σχολείων μας…
Καλή πορεία.
Εξαιρετικά! Κυκλοφορεί στα βιβλιοπωλεία???
καλησπέρα Στέλλα
ήδη γίνεται η διανομή στα βιβλιοπωλεία
Εύχομαι να έχει μια καλή πορεία το συγκεκριμένο βιβλίο των 2 εκλεκτών συναδέλφων.
Έχω όμως Γιώργο μια ερώτηση.
Γιατί αυτή η προσπάθεια αποτελεί μια επιστροφή στην παλαιοντολογία της διδασκαλίας;
Ποια θα ήταν δηλαδή μια <<σύγχρονη>> οπτική διδασκαλίας των Φυσικών Επιστημών;
καλησπέρα Αντώνη
η αναφορά στην παλαιοντολογία της διδασκαλίας των Φ.Ε.
επιθυμεί να θυμίσει ότι οι απόψεις για πειραματική διαχείριση των «φυσικών» μαθημάτων έχουν αφετηρία ήδη απ την πρώτη περίοδο των οργανωμένων σχολείων
οι εικόνες με τα εργαστηριακά όργανα αναφέρονται σε σχολεία σε Ελλάδα και Κύπρο στις αρχές του 20ου
χωρίς όμως να κατορθώσουν να εδραιώσουν συνείδηση για τα οφέλη της πειραματικής διδασκαλίας στη χώρα, με εξαίρεση νησίδες που πέτυχαν να δημιουργήσουν μια σχετική παράδοση
σ αυτές τις περιοχές βρίσκουμε συντηρημένες συλλογές σχολικών οργάνων (Χίος, Λέσβος, Σύρος)
Καλησπέρα Γιώργο.
Πάντως ακόμη και σήμερα δεν υπάρχει εδραιωμένη συνείδηση για τα οφέλη της πειραματικής διδασκαλίας ούτε από την πολιτεία αλλά ούτε και από τους συναδέλφους ΠΕ04.
γεια σου Αντώνη
αιτίες;
Α.Π. που επιβάλουν διδασκαλίες για εξοικείωση – εκμάθηση τεχνικών επίλυσης προβλημάτων
επειδή ευνοούν μια παράδοση αξιολόγησης με χαρτί – μολύβι, εδραιωμένη και σταθμισμένη
υποχώρηση της εργαστηριακής εμπειρίας στη διδασκαλία, όποια είχε κατακτηθεί απ τις παλαιότερες γενιές δασκάλων με έμφαση τη «φυσιογνωσία»
με παράλληλη αναβάθμιση των ψηφιακών ικανοτήτων στην παρουσίαση – διερεύνηση φαινομένων της επιστήμης
αυτές οι ψηφιακές επιδείξεις έχουν αποδειχθεί βολικότερες απ τα αυθεντικά πειράματα χωρίς όμως να είναι όμως εξίσου αποτελεσματικές με το αυθεντικό εργαστήριο – ενώ όταν συνοδεύουν την εννοιολογική διαπραγμάτευσή του, κουμπώνουν μια χαρά
απαίτηση σε χρόνο, ενίοτε και χρήμα απ το πορτοφόλι του δάσκαλου (εσύ ξέρεις), για την εξεύρεση και προετοιμασία των υλικών
ικανότητα στον χειρισμό των σχολικών μοντέλων επιστήμης για τις μη αναμενόμενες εκπλήξεις που επιφυλάσσει η πραγματικότητα του εργαστηρίου
παρ ότι αξίζει – δεν είναι κι εύκολη δουλειά
και εκδόσεις όπως αυτή που συζητάμε μπορεί να ενεργοποιήσει και να βοηθήσει όσους κωλώνουν απ τους σκοπέλους όπως αυτοί που αναφέρθηκαν
Βεβαίως και συμφωνώ μαζί σου Γιώργο.
Αντιλαμβάνομαι πως τεχνηέντως αποφεύγεις να αναφέρεις και άλλους λόγους αλλά δεν πρέπει να καταχραστώ άλλο το χώρο της συγκεκριμένης ανάρτησης. Εύχομαι στην επόμενη συνάντησή μας να τα πούμε από κοντά.
Εύχομαι στη συγκεκριμένη συγγραφική προσπάθεια των αγαπητών συναδέλφων να έχει μια καλή πορεία.
καλή Κυριακή Αντώνη
δεν σκέφτηκα να αποφύγω την ευθεία συναίνεση για τις ευθύνες της Πολιτείας
αλλά τότε;
επειδή αποτελεί διαχρονική στάση των Θεσμών η εστίαση στην άμεση δημόσια συνήθως ψευδή εικόνα και όχι στα μακρόχρονα διδακτικά αποτελέσματα
ακόμα και τότε που παράχθηκαν εργαστηριακοί οδηγοί και ιδρύθηκαν τα ΕΚΦΕ
η Πολιτεία αδιαφόρησε για την εξέλιξη του εξ υποθέσεως δύσκολου εγχειρήματος, ενώ είχε μπει το νερό στ αυλάκι
ενδιαφέρθηκε κυρίως για τη συντήρηση του γραφειοκρατικού μηχανισμού, π.χ. ο θεσμός των ΥΣΕΦΕ, όπου ανεκπαίδευτοι συνάδελφοι, σε πολλά σχολεία, ανταγωνίστηκαν για τη διεκδίκηση της θέσης με κριτήριο την ελάττωση του ωραρίου, χωρίς όμως να συνδράμουν σ αυτά που προέβλεψε ο σχεδιασμός,
επίσης αρνητικά λειτούργησε η στελέχωση των ΕΚΦΕ με συνεργάτες του υπευθύνου, μόνο επειδή αντιμετώπισαν δυσκολίες κάθε είδους στις τάξεις ή τα σχολεία τους
έτσι εξαερώθηκαν οι παραδειγματικές προσπάθειες εκείνων των υπευθύνων των ΕΚΦΕ, που επένδυσαν στον θεσμό με κόπο κι έμπνευση
γι αυτό κι εστίασα στα στοιχειώδη, απ τα οποία θεωρώ ότι πρέπει να επιχειρηθεί η επανεκκίνηση
επειδή θέλουμε να κερδίσουμε – όσοι ενδιαφερόμαστε,
έναν τουλάχιστον γύρο, σ αυτή την προσπάθεια
Ας ελπίσουμε ότι θα κερδίσουμε έναν τουλάχιστον γύρο!!!!
Αν και δεν είμαι καθόλου αισιόδοξος ….
Θα δείξει ….
Να είσαι πάντα καλά Γιώργο!!!
ξαναδιαβάζοντας αυτά που συζητήσαμε Αντώνη
φαίνεται σαν να προδιαγράψαμε και το μέλλον των … μεντόρων
Δεν έχω ξεκάθαρη γνώμη για αυτό το ζήτημα Γιώργο.
Καλημέρα στη νησίδα.
Διάβασα τα της θερμότητας και κατάλαβα την αξία του πονήματος ,
από τη δομή του …”τι χρειάζομαι, τι θα κάνω, τι θα δω, πως θα ερμηνεύσω και παρατηρήσεις.”
…και για όλες τις ηλικίες, εντός και εκτός θα έλεγα των διδακτικών τειχών ακόμη και για παππούδες που συναντώνται με εγγόνια που θέλουν και ζητούν…”Παππού να κάνουμε πείραμα;”
Σκέφτομαι πως σαν δωράκι-προσφοράς στο Δημοτικό των παιδικών χρόνων μας, θα τσιγκλήσει ίσως τους διδάσκοντες να περάσουν όμορφα και διδακτικά αποδοτικά ,έστω λίγες ώρες της σχολικής ζωής.
Ούριος ο άνεμος στο ταξίδι του…
Ευχαριστούμε τους συντελεστές και σ’ ένα Γιώργο για την κοινοποίηση
Αγαπητοί/τές συνοδοιπόροι,
Μολονότι δύσκολα μπορεί κανείς να ανταγωνιστεί τη λεκτική ευφράδεια και την εστίαση στην ουσία που χαρακτηρίζουν τα κείμενα του Γιώργου Φασουλόπουλου, ο οποίος είχε την καλοσύνη να συστήσει το βιβλίο μας στο δίκτυο, έχει ίσως κάποια αξία να πούμε κι εμείς δυο λόγια για το βιβλίο, προλαβαίνοντας ίσως έτσι κάποιες ερωτήσεις σας.
Δεν ανακαλύπτουμε βέβαια την Αμερική, λέγοντας ότι η πλειονότητα των παιδιών στα σχολεία μας δεν φαίνεται να εκτιμά και να συμπαθεί τα μαθήματα των Φυσικών Επιστημών. Ιδιαίτερα τη Φυσική. Η απόκλιση ανάμεσα στο ενδιαφέρον των παιδιών και της διδασκαλίας μας φαίνεται μάλιστα ότι αυξάνεται καθώς ανεβαίνουμε βαθμίδα εκπαίδευσης, από το Δημοτικό στο Γυμνάσιο και μετά στο Λύκειο. Γιατί;;;
Προφανώς δεν υπάρχει εύκολη απάντηση. Ίσως, όμως, ένας από τους πολλούς λόγους που θα μπορούσε να επικαλεστεί κανείς είναι και ο εξής: Στην καθημερινή μας ζωή βλέπουμε κάτι, μας γεννιέται μια απορία και αναζητούμε απάντηση. Η απάντηση έχει νόημα και ενδιαφέρον για εμάς και γι’ αυτό την αναζητούμε. Τι συμβαίνει όμως στις τάξεις μας όταν διδάσκουμε Φυσικές Επιστήμες; Συμβαίνει το ίδιο; Εκεί οι μαθητές και οι μαθήτριες βομβαρδίζονται με απαντήσεις σε ερωτήσεις που ποτέ δεν έθεσαν οι ίδιοι και σε ασκήσεις και προβλήματα που καθόλου δεν τους ενδιαφέρουν. Η επίκληση στην καθημερινή εμπειρία γίνεται, όταν γίνεται, συνήθως στο τέλος του μαθήματος ως εφαρμογή όσων διδάχτηκαν. Γιατί να συμπαθήσει κανείς αυτές τις επιστήμες όταν τις γνωρίζει μέσα από τέτοια μαθήματα;
Στο πλαίσιο που θέτει η παραπάνω παρατήρηση, η ιδέα-οδηγός που καθοδήγησε τη συγγραφή αυτού του βιβλίου είναι η αξιοποίηση καταστάσεων από την καθημερινή ζωή ώστε να συνδεθεί η ακαδημαϊκή γνώση με την πραγματικότητα του παιδιού. Μια απροσδόκητη παρατήρηση μπορεί να προκαλέσει γνήσιο προβληματισμό στο παιδί, να δημιουργήσει την ανάγκη αναζήτησης απάντησης και τελικά, με τη διακριτική καθοδήγηση του εκπαιδευτικού, να οδηγήσει στη διερεύνησή της. Η αναζήτηση της απάντησης αυθεντικών ερωτημάτων των ίδιων των παιδιών μπορεί να φέρει έτσι στο προσκήνιο την ανάγκη προσφυγής στην πειραματική διερεύνηση.
Η οποία θα γίνει πώς; Εξαρτάται από τους στόχους που θέτει ο διδάσκων. Διεθνώς, πάντως, υποστηρίζεται ότι η χρήση υλικών καθημερινής χρήσης εμφανίζει διάφορα διδακτικά πλεονεκτήματα έναντι του ειδικού εργαστηριακού εξοπλισμού, ειδικά για τη διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση και το Γυμνάσιο, αλλά αρκετές φορές ακόμη και για το Λύκειο (μπορείς άραγε να υπολογίσεις το ύψος(!), όχι το πλάτος ή το μήκος, μιας γραμμής που κάνεις με μολύβι σε χαρτί, με εξοπλισμό αξίας μικρότερης από 20€;). Τα υλικά αυτά δεν προσφέρονται μόνο για συζήτηση και ερμηνεία φαινομένων και ως εκ τούτου για την εισαγωγή εννοιών, νόμων, κ.λπ. Προσφέρονται για τη διεξαγωγή ερευνών, ακόμη και στο σπίτι των παιδιών.
Στο βιβλίο μας «Οδηγός διδασκαλίας των Φυσικών Επιστημών με πειράματα» παρουσιάζονται περισσότερα από 170 πειράματα Φυσικών Επιστημών τα οποία, στη συντριπτική τους πλειοψηφία, γίνονται με υλικά καθημερινής χρήσης. Κάποια έχουν συζητηθεί εκτενώς μέσα από τις φιλόξενες ιστοσελίδες αυτού του δικτύου. Περισσότερα από 110 πειράματα έχουν βιντεοσκοπηθεί και ο αναγνώστης έχει εύκολη πρόσβαση σε αυτά σαρώνοντας τον κωδικό QR που τα συνοδεύει. Κάθε πείραμα συνοδεύεται από πληροφορίες που αφορούν τις εμπλεκόμενες έννοιες, τη σχολική βαθμίδα για την οποία προτείνεται, πιθανούς κινδύνους καθώς και το εκτιμώμενο επίπεδο δυσκολίας. Αφού δοθούν αναλυτικές οδηγίες για τα απαιτούμενα υλικά και του τι πρέπει να κάνει ο εκπαιδευτικός ή γενικά ο πειραματιζόμενος, περιγράφεται τι αναμένεται να παρατηρηθεί καθώς και η σχετική ερμηνεία ανάλογα με την ηλικία των παιδιών. Για πολλά πειράματα προτείνονται τρόποι διδακτικής αξιοποίησή τους στις διάφορες βαθμίδες εκπαίδευσης, ενώ δίνονται, υπό μορφή παρατηρήσεων, σημεία προσοχής που θα βοηθήσουν στην επιτυχία του πειράματος. (Οι παρατηρήσεις αυτές προέκυψαν από την πολυετή παρακολούθηση των μαθητών, των φοιτητών και εν ενεργεία εκπαιδευτικών στην εκτέλεση των πειραμάτων και των συνηθισμένων λαθών τους, για την επιτυχή εκτέλεση των πειραμάτων.) Τέλος, ο αναγνώστης συχνά θα βρει πώς κάποιο πείραμα συνδέεται με την ιστορία των επιστημών.
Ευελπιστούμε ότι οι ερωτήσεις εμβάθυνσης στο τέλος καθενός από τα 14 κεφάλαια θέτουν αυθεντικά προβλήματα που θα διεγείρουν το ενδιαφέρον των παιδιών για αναζήτηση. Αναζήτηση που ενδεχομένως να τα φέρει πιο κοντά τις φυσικές επιστήμες. Η φιλοδοξία μας αυτή απομένει βέβαια να εκτιμηθεί στην πράξη.
Επειδή κανένα βιβλίο, όσο προσεκτικά και να έχει επιχειρηθεί να στηθεί, δεν μπορεί να αποφύγει τα λάθη, θα χαρούμε πολύ να μας υποδείξετε ό,τι υποπέσει στην αντίληψή σας ώστε να διορθωθεί σε μεταγενέστερη έκδοση.
Εύχομαι καλό ταξίδι στο βιβλίο ως τέτοιο, αλλά κυρίως να γίνει αφορμή να δοκιμαστούν στην πράξη τα γραφόμενα από όσους περισσότερους γίνεται διδάσκοντες Φ.Ε.
Άσχετα από την γενικότερη άποψη καθενός μας για την σχέση πείραμα-θεωρία και την δυνατότητα να τα παντρέψει στις πραγματικές συνθήκες του σημερινού ελληνικού σχολείου, η ιστορία η πείρα και το μεράκι των συγγραφέων εγγυάται, νομίζω, ότι θα άξιζε να δοκιμάσει, τουλάχιστον, στην πράξη κανείς κάποιες από τις προτάσεις τους.
Καλοτάξιδο το βιβλίο σας Παναγιώτη, είθε να γίνει εγχειρίδιο για πολλούς συναδέλφους.
Καλησπέρα σε όλους.
Ένα βιβλίο φυσικής είναι ένα βιβλίο γνώσης.
Και η γνώση είναι αυτό που στηρίζω.
Εύχομαι τα καλύτερα για το βιβλίο.
Όταν τόσο έμπειροι και ικανοί εκπαιδευτικοί γράφουν ένα βιβλίο με βασικό κίνητρο (ίσως και το μοναδικό) την αγάπη τους για την πειραματική φυσική, τότε η ελπίδα δεν έχει χαθεί. Ούτε για τη Φυσική ούτε για την Πατρίδα μας.
Καλοτάξιδο φίλοι μου.
Σημ: Το βιβλίο δεν έχει έρθει ακόμη στα χέρια μου. Είμαι βέβαιος για την ποιότητα του. Να είστε και σεις βέβαιοι για τα αυστηρά μου σχόλια και παρατηρήσεις.
Γεια σου Πάνο
Σε ευχαριστούμε για τα καλά σου λόγια και για την υπόσχεσή σου για σχόλια και παρατηρήσεις. Πάντα πιστεύαμε ότι η αυστηρή κριτική βελτιώνει μια δουλειά.