by 
Στην εισαγωγή που κάνει το σχολικό βιβλίο (παράγραφος 5-14, 2ου τεύχους) αναφέρεται σε ένα πείραμα επίδειξης (σχήμα 5.34). Λέει πως αν ανοίξουμε τον διακόπτη, το λαμπάκι συνεχίζει, για λίγο, να φωτοβολεί και μάλιστα πιο έντονα από πριν. Σε πείραμα που κάνω στο σχολείο (video), πράγματι επιβεβαιώνεται αυτό που λέει.
Η ερώτηση: μήπως αυτό που λέει (για την εντονότερη φωτοβολία) δεν είναι πάντα σωστό; (και το πείραμά μου απλά τυχαίνει να το επιβεβαιώνει, λόγω τυχαίας εκλογής λαμπτήρα και πηνίου…)
Το σκεπτικό μου: το πηνίο δεν είναι ιδανικό. Άρα έχει αντίσταση, Rπ. Ο λαμπτήρας έχει επίσης αντίσταση, RΛ. Δεν ξέρουμε αν Rπ > , < , = RΛ. Πριν το άνοιγμα του διακόπτη, τα ρεύματα που διαρρέουν την κάθε συσκευή είναι σταθερά και εξαρτώνται (αντιστρόφως ανάλογα) από τις αντιστάσεις τους. Ακριβώς μετά το άνοιγμα του διακόπτη (t=0), λόγω του αυτεπαγωγικού φαινομένου το πηνίο διατηρεί το ρεύμα του, άρα ακαριαία το ρεύμα στο λαμπάκι αλλάζει και φορά και τιμή, Το ρεύμα το υποκύκλωμα πηνίο-λαμπάκι είναι το ρεύμα που αρχικά διέρρεε το πηνίο. Όμως αυτό το ρεύμα δεν ξέρουμε αν ήταν μεγαλύτερο, μικρότερο ή ίσο με το ρεύμα που αρχικά διέρρεε το λαμπάκι. Επομένως το λαμπάκι δεν αυξάνει υποχρεωτικά τη φωτοβολία του.
Καλημέρα σε όλους. Δεν ξέρω αν κάνω κάπου λάθος ή αν το θέμα έχει καλυφθεί σε κάποια προηγούμενη ανάρτηση. Θα ήθελα τη γνώμη της κοινότητας…
Καλημέρα Τάσο.
Ένα λαμπάκι 10 V, 5W έχει αντίσταση 20 Ω. Ας υποθέσουμε ότι είναι μικρότερη, έστω 10 Ω.
Ένα πηνίο από χάλκινο σύρμα μήκους 60 μέτρων με διάμετρο 0,5 mm έχει αντίσταση 5 Ω.
Για εύκολους υπολογισμούς:
Καλημέρα Τάσο.
Είναι όπως ακριβώς τα αναλύεις!
Η φωτοβολία είναι εντονότερη, αν “λάβεις τα μέτρα σου”, ώστε η λάμπα να φωτοβολεί ελάχιστα πριν το άνοιγμα του διακόπτη, άρα μικρή ένταση ρεύματος, ενώ μετά το άνοιγμα να ακολουθήσει η ένταση του πηνίου η οποία “οφείλει” να είναι μεγαλύτερη.
Θυμάμαι ότι για να είναι εντονότερο το φαινόμενο, συνέδεα μια αντίσταση σε σειρά, στον κλάδο που ήταν το λαμπάκι, ώστε να έχω αρχικά πολύ μικρή φωτοβολία…
Ευχαριστώ κ.Διονύση.
καλό μεσημέρι σε όλους
είμαι “εκτός”, Αναστάσιε, αρκετά χρόνια, δεν ξέρω πώς το παρουσιάζει το σχολικό βιβλίο
έχω πραγματοποιήσει, όμως, πολλές φορές, “ζωντανά”στο ΕΚΦΕ, ίδιο πείραμα, αλλά και “χειρότερο”, έχω κάψει το λαμπάκι δηλαδή,
https://ekountouris.blogspot.com/2013/06/blog-post_13.html
η εξήγηση είναι αυτή που γράφεις
το πηνίο και το λαμπάκι είναι συνδεδεμένα σε παραλληλία, στα άκρα τους άρα, εφαρμόζεται ίδια τάση,
επειδή το πηνίο παρουσιάζει πολύ μικρότερη ωμική αντίσταση από το λαμπάκι το ρεύμα που το διαρρέει αρχικά είναι πολύ μεγαλύτερο από το ρεύμα που διαρρέει το λαμπάκι
μετά το άνοιγμα του διακόπτη αυτό το αρχικά μεγαλύτερο ρεύμα περνάει κατ΄ ανάγκην, και φθίνον, από το λαμπάκι, δεν υπάρχει άλλος “δρόμος”, άρα το λαμπάκι φωτοβολεί αρχικά και για λίγο πολύ πιο έντονα από όσο πριν
(παρατήρηση: δεν γίνεται αντιληπτό και δεν έχει ιδιαίτερη αξία, αλλά μετά το κλείσιμο του διακόπτη, το λαμπάκι διαρρέεται από ρεύμα αντίθετης φοράς με αυτήν που διαρρεόταν πριν)
Ευχαριστώ κ. Γιάννη και κ. Βαγγέλη.
Για την ιστορία, το πηνίο που έβαλα ήταν το κίτρινο που αναφέρει “μέγιστη αντίσταση 15Ω” (δεν καταλαβαίνω τι εννοεί μέγιστη) και το λαμπάκι ήταν 6V και μάλλον 2W, άρα 18Ω
προσπάθησε να βρεις και να χρησιμοποιήσεις το πηνίο που γράφω στον σύνδεσμο
και, σε κάθε περίπτωση, χρησιμοποίησε πυρήνα μαλακού σιδήρου
το πείραμα εντυπωσιάζει τους μαθητές
(το “παιδί” νικάει τη “μάνα” του!)
Καλή Κυριακή σε όλους!
Αναστάσιε, έγραψα μερικά πράγματα στον σύνδεσμο εδώ.
καλησπέρα-καλημέρα Θοδωρή
πολύ σωστά και αναλυτικά αυτά που γράφεις
(εγώ έγραψα ποιοτικά την εξήγηση)
στον σύνδεσμο που παραθέτω δίδονται και οι τιμές που χρησιμοποίησα για να είναι εντυπωσιακό το πείραμα)
Καλησπέρα Βαγγέλη, διάβασα αυτό που έγραψες
“για να επιτυγχάνει το πείραμα, ώστε η φωτοβολία του λαμπτήρα να είναι μεγαλύτερη τη στιγμή που ανοίγουμε το κύκλωμα, θα πρέπει η ένταση του ρεύματος που τον διαρρέει αρχικά τότε, δηλαδή η ένταση που διέρρεε το πηνίο, να είναι μεγαλύτερη από όση τον διέρρεε πριν, άρα…”
Είσαι απόλυτα σαφής, ο σύνδεσμος ζητά “άδεια”….οπότε δεν τον διάβασα
Απλά θέλησα να αναφέρω αυτά που συζητήσαμε στην τάξη
Πολύ ουσιαστική η απάντησή σου Θρασύβουλε.
Ευχαριστούμε Τάσο που ανέδειξες το θέμα.
πολύ ωραίο Θρασύβουλε!!!
Καλησπέρα Τάσο, καλησπέρα σε όλους
Επειδή δέχθηκα ανάλογες ερωτήσεις, η δική μου γνώμη
Τάσο το διάγραμμα i=f(t) που έχεις βάλει μάλλον μπερδεύει τα πράγματα
Καλημέρα Θοδωρή. Μου κάνει εντύπωση που δέχτηκες τέτοια ερώτηση από μαθητές!
Ωραία η ανάλυσή σου, όπως και του Θρασύβουλου, παραπάνω. Έχεις δίκιο για το διάγραμμα. Ήταν η πρώτη εντύπωση που μου δημιουργήθηκε… Φαντάζομαι ότι ένα σωστότερο διάγραμμα θα ήταν αυτό (ή το ανάποδό του, ανάλογα με το ποια φορά ρεύματος λαμπτήρα, αρχική ή τελική, θα θεωρήσουμε θετική)
επειδή ο μεγάλος βασανιστής μου, ο άθλιος υπολογιστής μου ντε, που τελευταία συνεπικουρείται και από την οθόνη και από τον εκτυπωτή, να δω τι άλλο θα σκαρφιστεί ακόμη, υπάρχει και ζει μόνο για να με ταλαιπωρεί τί “κατάφερε” πάλι;
“κατάφερε” να μην διαβάζονται οι παλιές αναρτήσεις μου στον προσωπικό δικτυακό μου τόπο, του έφταιγε, είπε, ότι πέρασε πολύς χρόνος από την αρχική ανάρτηση, τόπο στα νιάτα, είπε, “τα λόγια του παπά”, είπε, προφάσεις εν αμαρτίαις, όμως, είναι, αυτό δεν το είπε…
γι αυτό και δημοσίευσα ξανά το πείραμα με την αυτεπαγωγή, που είχα κάνει, παρουσία των συναδέλφων της Δυτικής Αθήνας, στο ΕΚΦΕ των Αγίων Αναργύρων, πριν κάπου 15 χρόνια, δεν θυμάμαι ακριβώς
για όσους ενδιαφέρονται είναι εδώ:
https://ekountouris.blogspot.com/2023/03/blog-post_5.html
ευχαριστώ τον Θοδωρή που με ενημέρωσε
(καλά εγώ βασικά χιουμορίστας είμαι, πώς έμπλεξα με εσάς τους σοβαρούς εδώ μέσα;)
Ναι Τάσο, έτσι αντιλαμβάνομαι το διάγραμμα του ρεύματος στο λαμπτήρα με το χρόνο.
Η ερώτηση ήταν ακριβώς αυτή:
” Καταλαβαίνω πως θα φωτοβολεί ο λαμπτήρας, γιατί όμως εντονότερα από πριν; ”