Σπουδάζεις Φυσική – Είσαι Φυσικός;

Του Στράτου Στρατηγάκη 
Μαθηματικού – Ερευνητή
stratig@yahoo.com, 
www.stadiodromia.gr

Το τμήμα Φυσικής Λαμίας είναι τμήμα Φυσικής; Η απάντηση του Υπουργείου Παιδείας είναι ότι δεν είμαστε σίγουροι. Να περιμένουμε να βγουν οι πρώτοι απόφοιτοι να τους δούμε και να αποφασίσουμε. Το ίδιο ισχύει, σύμφωνα με το Υπουργείο Παιδείας, για όλα τα νέα τμήματα.

Το 2018-2019 τα ΤΕΙ έγιναν Πανεπιστήμια με διαδικασίες εξπρές, κυριολεκτικά σε ένα χρόνο. Η απόφαση ήταν μάλλον λάθος, όπως υλοποιήθηκε. Ο ΟΟΣΑ είχε προτείνει το 2011 να καταργηθούν τα ΤΕΙ, που, στις περισσότερες περιπτώσεις, δεν κατάφεραν να κερδίσουν την εμπιστοσύνη των υποψηφίων, αλλά και, όπως ισχυρίστηκε ο ΟΟΣΑ, δεν είναι αυτό που χρειάζεται η ελληνική οικονομία Η οικονομία μας χρειάζεται αποφοίτους διετών σχολών, όπως ήταν τα ΚΑΤΕ – ΚΑΤΕΕ στη δεκαετία του 70. Ο τότε Υπουργός Παιδείας είχε εξαγγείλει τη λειτουργία των διετών προγραμμάτων σπουδών, που θα λειτουργούσαν μέσα στα Πανεπιστήμια, για αποφοίτους των ΕΠΑΛ, υλοποιώντας την πρόταση του ΟΟΣΑ.

Το γενικό πλαίσιο ήταν λοιπόν η υλοποίηση των προτάσεων του ΟΟΣΑ. Μπήκε, όμως, και η ελληνική πινελιά. Ιδρύθηκαν μερικές δεκάδες τμήματα Πανεπιστημίων, που δεν μας έλειπαν, όπως το τμήμα Φυσικής, Μαθηματικών και Χημικών, χωρίς να δημιουργηθεί ένα τμήμα Πληροφορικής, για να αυξήσουμε τον αριθμό των αποφοίτων σ’ αυτό τον τομέα που παρουσιάζει εκρηκτική ανάπτυξη παγκοσμίως. Τα νέα τμήματα χαρακτηρίστηκαν αντίστοιχα με τα παλαιά και έμενε να αναγνωριστούν τα επαγγελματικά δικαιώματα των αποφοίτων τους, ώστε να μπουν τα πράγματα σε μία σειρά.

Το 2020 με μία υπουργική απόφαση τα νέα τμήματα (αυτά που ιδρύθηκαν το 2018 και 2019) διαχωρίστηκαν από τα παλαιότερα και έχασαν την αντιστοιχία τους με τα παλαιότερα. Αυτό έχει τις εξής συνέπειες:

1. Δεν πραγματοποιούνται μετεγγραφές μεταξύ των νέων και των παλαιών συνονόματων τμημάτων˙ Φυσικής Λαμίας και Φυσικής Ιωαννίνων, για παράδειγμα.

2. Μειώνεται η ζήτηση για τα νέα τμήματα, αφού δεν μπορεί να πάρει κάποιος μετεγγραφή. Προτιμά να δηλώσει το Μαθηματικών Σάμου, για να πάρει μετεγγραφή για Αθήνα, αντί να δηλώσει το Μαθηματικών Λαμίας και να μην μπορεί να πάρει μετεγγραφή για Αθήνα.

3. Η μείωση της ζήτησης οδηγεί σε μείωση της βάσης και σε κενές θέσεις λόγω της εφαρμογής της Ελάχιστης Βάσης Εισαγωγής.

4.Το σημαντικότερο, όμως, είναι ότι δημιουργείται αμφιβολία για τους αποφοίτους των νέων τμημάτων: θα είναι Φυσικοί οι απόφοιτοι του τμήματος της Λαμίας; Θα είναι ψυχολόγοι οι απόφοιτοι του τμήματος της Φλώρινας; Θα είναι Χημικοί οι απόφοιτοι του τμήματος της Καβάλας; Θα έχουν, δηλαδή, τα επαγγελματικά δικαιώματα των αποφοίτων των παλαιότερων συνονόματων τμημάτων;

Το Υπουργείο Παιδείας δεν γνωρίζει˙ ούτε η Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘΑΑΕ), γνωρίζει. Βλέποντας και κάνοντας. Να βγουν οι πρώτοι απόφοιτοι και να δούμε τι ξέρουν. Όσο και αν αυτό φαίνεται τρελό περίπου έτσι διατυπώθηκε από το Υπουργείο Παιδείας σε σχετική ερώτηση στη Βουλή: “ μεταξύ των στοιχείων συνάφειας των προγραμμάτων σπουδών εξετάστηκαν (από την ΕΘΑΑΕ) ιδίως η ύπαρξη κοινών μαθημάτων σε ποσοστό τουλάχιστον 70%, η ύπαρξη του ελάχιστου αναγκαίου αριθμού μελών ΔΕΠ για την κάλυψη των αναγκών της διδασκαλίας σε συναφή γνωστικά αντικείμενα με τα μαθήματα του προγράμματος σπουδών, το πλήθος και η ύπαρξη συνάφειας μεταξύ των προσφερόμενων κατευθύνσεων σπουδών, η διάρκεια σπουδών σε εξάμηνα καθώς και τα έτη από την έναρξη λειτουργίας του προγράμματος σπουδών και η συνακόλουθη επιτυχής ολοκλήρωση και υλοποίηση του αρχικού ακαδημαϊκού σχεδιασμού.

Στο σκεπτικό της εισήγησης του Προέδρου και των μελών του Ανώτατου Συμβουλίου της Αρχής αναφέρονται τα εξής:

«Ιδιαίτερα τα δύο τελευταία κριτήρια συντελούν στη διαφοροποίηση μεταξύ νέων και υφιστάμενων -με πολυετή λειτουργία-Τμημάτων (εν συντομία παλαιών). Διότι τα μεν νέα Τμήματα βρίσκονται στην έναρξη υλοποίησης ενός ακαδημαϊκού σχεδιασμού, τα δε υφιστάμενα έχουν ήδη ολοκληρώσει και επαναλάβει τον πλήρη κύκλο διάρκειας του προγράμματος σπουδών και έχουν παραγάγει τα προσδοκώμενα μαθησιακά αποτελέσματα φοιτητών και αποφοίτων.

Σημειώνεται ότι με βάση την παρ. 2 του άρθρου 66 του ν. 4610/2019 «ως αντίστοιχα για την εφαρμογή του παρόντος νοούνται δύο Τμήματα αν με την επιτυχή ολοκλήρωση του προγράμματος σπουδών αποκτώνται αντίστοιχες γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες για την άσκηση αντίστοιχων δραστηριοτήτων». Αυτά περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων στην απάντηση του Υπουργείου Παιδείας στη Βουλή.

Δηλαδή το Υπουργείο Παιδείας λέει ότι μπορεί εσείς να λέτε ότι το Πρόγραμμα Σπουδών είναι πενταετούς φοίτησης για τους μηχανικούς και τους γεωπόνους, τετραετούς για τους υπόλοιπους, μπορεί κάποιοι να οργανώνουν μεταπτυχιακά και να δίνουν διδακτορικά, κάποιοι άλλοι να έχουν μόνο τρία (3) μέλη ΔΕΠ, διότι δεν διορίζει μέλη ΔΕΠ το Υπουργείο Παιδείας, αλλά εγώ δεν ξέρω τίποτα από αυτά, λέει το Υπουργείο Παιδείας. Θα περιμένω να βγουν οι πρώτοι απόφοιτοι για να αποφασίσω.

Μέχρι να αποφασίσει το Υπουργείο Παιδείας οι φοιτητές αυτών των τμημάτων και οι γονείς τους αγωνιούν. Θα μπορέσει να εργαστεί ο απόφοιτος πάνω σ’ αυτό που σπούδασε ή πήγαν πεταμένα ο κόπος κα τα χρήματα που δαπανήθηκαν; Αν τα τμήματα δεν χαρακτηριστούν αντίστοιχα, πώς θα αποκτήσουν επαγγελματικά δικαιώματα οι απόφοιτοί τους; Το Υπουργείο Παιδείας αναφέρει στην ίδια απάντηση ότι «εναπόκειται στους οικείους φορείς και Υπουργεία, με τις αρμοδιότητες των οποίων σχετίζονται οι προαναφερθείσες μεταβολές στο χώρο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, να αναλάβουν πρωτοβουλίες για την υπαγωγή όλων των αποφοίτων των νέων Τμημάτων στο οικείο πλαίσιο άσκησης επαγγελματικών δραστηριοτήτων».

Δηλαδή το Υπουργείο Παιδείας θ’ αποφασίσει μετά την αποφοίτηση των πρώτων φοιτητών αν είναι αντίστοιχα τα νέα με τα παλαιά, αλλά τα άλλα Υπουργεία θα δώσουν τα επαγγελματικά δικαιώματα. Αυτό δεν είναι αλήθεια. Τα άλλα Υπουργεία είναι συναρμόδια με το Υπουργείο Παιδείας για την έκδοση των επαγγελματικών δικαιωμάτων, αφού τα Προεδρικά Διατάγματα τα συνυπογράφουν με το Υπουργείο Παιδείας.

Οι πρώτοι απόφοιτοι των τετραετούς φοίτησης τμημάτων αποφοιτούν το 2023, φέτος δηλαδή. Θα έχει αποφασίσει το Υπουργείο Παιδείας αν είναι αντίστοιχα τα τμήματα ή όχι, μέχρι τη συμπλήρωση των Μηχανογραφικών των φετινών υποψηφίων, ή θα χρειαστεί μερικά χρόνια ακόμη να το ψάξει;

Αυτό που έχει τη μεγαλύτερη σημασία δεν είναι αν θα συνεχίσει η λειτουργία αυτών των τμημάτων ή όχι αλλά αν θα λήξει η “ομηρία” των φοιτητών τους. Αν θα ξεκαθαρίσει, δηλαδή, το τοπίο: είναι ή δεν είναι πτυχιούχοι οι απόφοιτοί τους, με τα δικαιώματα που έχουν οι υπόλοιποι πτυχιούχοι των συνονόματων τμημάτων; Δεν υπάρχει καμία δικαιολογία για την «ομηρία» τόσων παιδιών.