by 
διαβάζω αναρτήσεις συναδέλφων και σχολείων, με αναφορά και στην ΠΑΝΕΚΦΕ, ότι πραγματοποίησαν, σήμερα, λόγω ισημερίας, το πείραμα του Ερατοσθένη
βέβαια και η προσπάθεια και η συλλογική δουλειά και η συνεργασία, δεν μηδενίζονται, έχουν, πράγματι, πολύ μεγάλη αξία
αλλά, κατά την άποψή μου, που έχω καταθέσει και αρκετές φορές, προτείνοντας και εναλλακτική μεθοδολογία υπό πολλές και δύσκολες προϋποθέσεις, αυτό δεν είναι το πείραμα του Ερατοσθένη, είναι ένα τμήμα του
είναι πείραμα υπολογισμού του γεωγραφικού πλάτους ενός τόπου, αυτό είναι μόνο,
διότι αν για την πραγματοποίησή του λαμβάνεται έτοιμη, από το Googe, η απόσταση του τόπου από τον Ισημερινό, γιατί να μην ληφθεί έτοιμη η απόσταση του Βόρειου Πόλου και να πολλαπλασιαστεί με το 4;
Καλημέρα Βαγγέλη.
Επί της ουσίας έχεις δίκιο, αλλά η διαδικασία και η εμπλοκή των μαθητών στην “μέτρηση” έχει την αξία της.
Φίλτατε Βαγγέλη επί της ουσίας έχεις δίκιο. Είναι όμως γεγονός ότι το πως ακριβώς μέτρησε ο Ερατοσθένης την ακτίνα της Γης δεν είναι γνωστό, αφού δεν σώζεται το αντίστοιχο βιβλίο του “η μέτρηση της Γης”. Αναφορές στο θέμα βρίσκουμε από λόγιους 300 και 400 χρόνια μετά, οι οποίοι μάλιστα δεν αναφέρονται με λεπτομέρειες στο θέμα. ( Στράβων Κλεομήδης κλπ). Άρα δεν είναι δυνατό να επαναλάβουμε μία μέτρηση για την οποία δεν την γνωρίζουμε τουλάχιστον σε όλες της τις λεπτομέρειες.
Απλά είναι μία ευκαιρία να καθιερώσουμε μία ημερομηνία εορτασμού για μία από τις ωραιότερες ιδέες μέτρησης στην ιστορία των φυσικών επιστημών. Σε όλους τους καταλόγους που δημοσιοποιούνται κατά καιρούς για τα 10 πιο ωραία πειράματα των φυσικών επιστημών, περιλαμβάνεται πάντα και αυτή η μέτρηση.
Τέτοιες εσφαλμένες αναφορές με στόχο τον εορτασμό ενός σπουδαίου γεγονότος γίνονται κατά κόρο. Το ίδιο δεν κάνουμε και με τον εορτασμό των Χριστουγέννων και του Πάσχα;
Καλημέρα Βαγγέλη. Όπως αναφέρει και ο Παναγιώτης δεν σώζονται γραπτά του Ερατοσθένη για τη συγκεκριμένη μέτρηση. Όμως όντως είναι ένα από τα 10 πιο απλά και όμορφα πειράματα διαχρονικά. Υπάρχει μια λαθεμένη αντίληψη ότι το πείραμα έγινε κατά την ισημερία, όμως έγινε κατά το θερινό ηλιοστάσιο γιατί η Συηνη σημερινό Ασσουαν δεν βρίσκεται στον Ισημερινό αλλά περίπου 23 μοίρες βόρεια, έτσι κατά το ηλιοστάσιο και όχι κατά την ισημερία ο ήλιος καθρεπτιζοταν στον πυθμένα του πηγαδιού. Το εκπληκτικό στο πείραμα δεν είναι η διαδικασία μέτρησης αλλά το γεγονός ότι με ανύπαρκτα μέσα ο Ερατοσθένης κατάλαβε ότι Συηνη και Αλεξάνδρεια βρίσκονται στον ίδιο μεσημβρινό. Με τα σημερινά μέσα η Αλεξάνδρεια δεν είναι ακριβώς στον ίδιο μεσημβρινό με το Ασουαν, αλλά μόλις 3 μοίρες δυτικά. Σημερα θα λέγαμε ότι ο Ερατοσθένης δε μέτρησε το γ.π της Αλεξάνδρειας αλλά το γ.π – 23.5 μοίρες.
Το ότι το πείραμα γίνεται κατά την ισημερία έχει να κάνει με τη λειτουργία των σχολείων, μπορεί δε να γίνει οποιαδήποτε ημέρα του χρόνου αρκεί να ξέρουμε τον τόπο που είναι στον ίδιο μεσημβρινο με την πόλη μας και ο ήλιος να πέφτει κάθετα σε αυτόν.
καλησπέρα Διονύση, Πάνο, Άρη
ευχαριστώ για τα σχόλια
καταθέτω μια εναλλακτική πρόταση, εκτιμώ αρκετά εύκολη, για τον υπολογισμό του γεωγραφικού πλάτους του τόπου, χωρίς τις μετρήσεις του μήκους του ορθοστάτη και της σκιάς του, και χωρίς χρήση εφαπτομένης
απαραίτητα όργανα και υλικά: αυτά που συνήθως αναφέρονται συν ένα μοιρογνωμόνιο
εκτέλεση το πειράματος
παρακολουθούμε τη σκιά του ορθοστάτη
τη στιγμή που αυτή αρχίζει, μετά την αρχική της μείωση, να αυξάνεται μετράμε με το μοιρογνωμόνιο τη γωνία ανάμεσα στην αρχική θέση του ορθοστάτη και στη θέση του, όταν κινούμενος, γύρω από σημείο στήριξής του, πάνω στο επίπεδο που ορίζει με τη σκιά του, η σκιά του μηδενίζεται
η γωνία αυτή είναι το γεωγραφικό πλάτος του τόπου
(η εναλλακτική μου πρόταση για τον υπολογισμό της απόστασης είναι αρκετά δύσκολη, απαιτεί μεγάλη προσπάθεια, τρεξίματα, πολύ χρόνο και άριστες συνεργασίες)