Ανάδρομος Ερμής και ολίγον από Άρης

Στην ανάρτηση θα ξεκαθαρίσουμε λίγο το τοπίο γύρω από τον ανάδρομο Ερμή καθώς είναι πιό δύσκολη περίπτωση από τον ανάδρομο Άρη. Το βασικό στοιχείο εδω είναι το γεγονός ότι όλα τα φωτεινά αντικείμενα είτε πολύ κοντινά είτε πολύ μακρινά τα βλέπουμε να προβάλονται στον ουρανό. Η ουράνια σφαίρα δεν είναι σφαίρα ορισμένης ακτίνας επομένως δεν έχει νόημα η χρήση γραμμικής ταχύτητας στον ουρανό. Στον ουρανό συζητάμε με όρους γωνιακής ταχύτητας.( Η ανάρτηση καλού κακού γράφεται σε περίοδο που ο Ερμής δεν είναι ανάδρομος).

Ο Ερμής κινείται στην τροχιά του(έστω κυκλική) από τη δύση προς την ανατολή με μία μέση ταχύτητα V_E = 47,36 km/s και η γη με V_Γ = 29,72 km/s. Όταν ο Ερμής είναι ευθυγραμμισμένος με τη γη και τον ήλιο και τον ήλιο ανάμεσα λέμε ότι βρίσκεται σε ανώτερη σύνοδο και η γη είναι στη θέση (1) της τροχιάς της ενώ ο Ερμής στη θέση (2). Ως προς παρατηρητή στη γη ο Ερμής έχει σχετική ταχύτητα V_σχ = V_E + V_Γ = 77 km/s με φορά από τη δύση προς την ανατολή. Έτσι ο γήινος παρατηρητής βλέπει τον Ερμή να προβάλεται στον ουρανό κινούμενος με μεγάλη γωνιακή ταχύτητα από τη δύση προς την ανατολή.

Όταν ο Ερμής είναι ευθυγραμμισμένος με τη γη και τον ήλιο με τον ίδιο ανάμεσα λέμε ότι βρίσκεται σε κατώτερη σύνοδο και η γη είναι στη θέση (3) ο δε Ερμής στην (4). Ως προς τη γη ο Ερμής έχει σχετική ταχύτητα V_σχ = V_E – V_Γ = 17,64 km/s. Η φορά της σχετικής ταχύτητας είναι κανονικά από τη δύση προς την ανατολή(αριστερόστροφα) και εκ πρώτης όψεως φαίνεται να μην υπάρχει ανάδρομη κίνηση.

ΟΜΩΣ ΟΠΩΣ ΒΛΕΠΟΥΜΕ ΚΑΙ ΣΤΟ ΣΧΗΜΑ Ο ΓΗΙΝΟΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΣ ΒΛΕΠΕΙ ΤΟΝ ΕΡΜΗ ΣΤΟΝ ΟΥΡΑΝΟ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΑΠΟ ΤΟΝ ΗΛΙΟ ΜΕ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ Η ΑΡΙΣΤΕΡΟΣΤΡΟΦΗ ΚΙΝΗΣΗ ΣΤΗΝ ΤΡΟΧΙΑ ΤΟΥ ΝΑ ΓΙΝΕΤΑΙ ΔΕΞΙΟΣΤΡΟΦΗ ΣΤΟΝ ΟΥΡΑΝΟ ΜΕ ΤΟΝ ΠΛΑΝΗΤΗ ΝΑ ΚΙΝΕΙΤΑΙ ΑΝΑΔΡΟΜΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΝΑΤΟΛΗ ΠΡΟΣ ΤΗ ΔΥΣΗ. ΣΥΝΟΠΤΙΚΑ:

Στην ανώτερη σύνοδο ο πλανήτης κινείται με τη μεγαλύτερη γωνιακή ταχύτητα η οποία στη συνέχεια μειώνεται κάπου μετά την κατώτερη σύνοδο μηδενίζεται οπότε ο πλανήτης φαίνεται σαν να σταμάτησε. Στη συνέχεια γυρίζει ανάδρομα, περνάει από τη κατώτερη σύνοδο κινούμενος ανάδρομα, κάπου σταματάει και τέλος γυρίζει σε κανονική πορεία αυξάνοντας τη γωνιακή του ταχύτητα μέχρι την ανώτερη σύνοδο απ, όπου αρχίζει ο επόμενος κύκλος. Η ανάδρομη κίνηση του Ερμή διαρκεί πάνω – κάτω 20 ημέρες. Ο πλανήτης γυρίζει πολύ γρήγορα γύρω από τον ήλιο σε 88 ημέρες. Σε ένα γήινο έτος έχει διαγράψει 365/88 = 4,15 περιφορές γύρω από τον ήλιο. Σε αυτό το διάστημα γυρίζει 3 και ενίοτε 4 φορές ανάδρομος. Αυτός είναι και ο λόγος που οι αστρολόγοι λατρεύουν τον ανάδρομο Ερμή.

Στην εικόνα κάτω βλέπουμε τις τρεις αναδρομήσεις του Ερμή το 2020. Η εικόνα είναι κινούμενη στη wikipedia.

Με τον Άρη τα πράγματα είναι πολύ πιο απλά.

Όταν ο Άρης είναι ευθυγραμμισμένος με τη γη και τον ήλιο με τη γη ανάμεσα λέμε ότι βρίσκεται στην αντίθεσή του. Επειδή V_Γ > V_A η γη προσπερνάει τον Άρη και εμείς νομίζουμε ότι κινείται ανάδρομα στον ουρανό. Ο Άρης γίνεται ανάδρομος κάθε 2 χρόνια και 2,5 μήνες περίπου για περίπου 2,5 μήνες. Όταν ο Άρης βρίσκεται στην αντίθεσή του είναι στην πιό κοντινή απόσταση από τη γη και τότε γίνονται όλες οι διαστημικές αποστολές προς τον πλανήτη. Επειδή οι τροχιές των πλανητών δεν είναι κυκλικές και επιπλέον δε βρίσκονται στο ίδιο επίπεδο η πιό κοντινή απόσταση του Άρη στη γη διαφέρει. Ρεκόρ είχαμε το 2003 όταν ο Άρης βρέθηκε στα 55,8 εκ km από τη γη κάτι που θα επαναληθφεί το 2287. Τη χρονιά αυτή η NASA έστειλε στον Άρη τα δίδυμα rover spirit και opportunity, ο δε ESA το διαστημόπλοιο σε τροχιά mars express. 

Φέτος ο Άρης ξεκινάει ανάδρομος στις 8/12 και δεν υπάρχει κάποια αποστολή καθώς ο πόλεμος στην Ουκρανία έβγαλε τη Ρωσία από το πρόγραμμα ExoMars και έτσι το rover που δεν πρόλαβε να φύγει το 2020, που το βρήκε ο πόλεμος το 2022, θα φύγει τελικά το 2029 με ευθύνη του ESA.