by Πείραμα και Διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών
Συλλογή κειμένων που τιμά τα 40 χρόνια του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων
Εκδότες: Κ. Κώτσης & Γ. Στύλος
Απόσπασμα απ’ τον πρόλογο
Στη σημερινή εκπαιδευτική σφαίρα, ο πειραματισμός ξεπερνά τα όρια του
παραδοσιακού εργαστηρίου. Η πρόοδος στην τεχνολογία έχει φέρει νέες πτυχές στη διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών με πειράματα, όπως προσομοιώσεις υπολογιστών, εικονικά εργαστήρια, απομακρυσμένα πειράματα και στις μέρες μας με τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης. Αυτές οι καινοτομίες κατέστησαν εφικτή τη διεξαγωγή περίπλοκων πειραμάτων που προηγουμένως ήταν απρόσιτα για πολλά εκπαιδευτικά ιδρύματα λόγω περιορισμένων πόρων. Για παράδειγμα, οι προσομοιώσεις υπολογιστών επιτρέπουν στους μαθητές να οπτικοποιήσουν και να χειριστούν φυσικά συστήματα με τρόπους που δεν είναι δυνατοί σε ένα παραδοσιακό εργαστήριο. Τα εικονικά εργαστήρια προσφέρουν στους μαθητές την ευκαιρία να πραγματοποιήσουν πειράματα σε προσομοιωμένο περιβάλλον, παρέχοντας ευελιξία και προσβασιμότητα, ειδικά σε απομακρυσμένες ή υποεξυπηρετούμενες περιοχές. Τα απομακρυσμένα πειράματα επιτρέπουν τη συλλογή και ανάλυση δεδομένων σε πραγματικό χρόνο από εργαστήρια που βρίσκονται πολύ μακριά, επεκτείνοντας το πεδίο της πειραματικής μάθησης.
Παρά αυτές τις τεχνολογικές εξελίξεις, ο πυρήνας του πειραματισμού στην εκπαίδευση των Φυσικών Επιστημών παραμένει βασισμένος σε αρχές μάθησης που βασίζονται στην έρευνα. Προτρέποντας τους μαθητές να κάνουν ερωτήσεις, να σχηματίσουν υποθέσεις, να σχεδιάσουν πειράματα και να αναλύσουν τα αποτελέσματα, καλλιεργείται τόσο η περιέργεια, όσο και η αναλυτική επιστημονική νοοτροπία.
“Παρά αυτές τις τεχνολογικές εξελίξεις, ο πυρήνας του πειραματισμού στην εκπαίδευση των Φυσικών Επιστημών παραμένει βασισμένος σε αρχές μάθησης που βασίζονται στην έρευνα. Προτρέποντας τους μαθητές να κάνουν ερωτήσεις, να σχηματίσουν υποθέσεις, να σχεδιάσουν πειράματα και να αναλύσουν τα αποτελέσματα, καλλιεργείται τόσο η περιέργεια, όσο και η αναλυτική επιστημονική νοοτροπία”.
Με μια διαγώνια ματιά…
Ένα πολύ καλό πόνημα για κάποιον που ξεκινά ένα μεταπτυχιακό με θέμα για τη θέση των πειραμάτων στη διδακτική των Φ.Ε.
Αλλά το πως θα πραγματοποιηθούν όλα αυτά (πέρα από τις μελέτες περίπτωσης) είναι το ζητούμενο. Μετωπικό εργαστήριο ή εργαστήριο επίδειξης. Ομαδοσυνεργατική προσέγγιση ή chatgpt που όλα τα σφάζει όλα τα μαχαιρώνει?
Μάλλον είμαστε ακόμη στην αρχή διότι ποτέ η εκπαιδευτική κοινότητα και η πολιτεία πρώτιστα δεν αξιολόγησε τη δουλειά στα πολυκλαδικά, στα λύκεια με το PSSC στα πιλοτικά γυμνάσια και τώρα στα ιερά δισκοπότηρα της εκπαίδευσης (πειραματικά και πρότυπα με τα νέα Προγράμματα Σπουδών)!!!
καλησπέρα Βασίλη
δημοσιοποίησα την συγκεκριμένη συλλογή άρθρων για τις εργαστηριακές πρακτικές όχι μόνο γιατί την θεώρησα ενδιαφέρουσα αλλά και γιατί την αντιλήφθηκα ως αντιπροσωπευτική των τάσεων που θα κυριαρχήσει στα Αναλυτικά Προγράμματα που μέλλονται.
Συμφωνώ ότι απουσιάζει η αξιολόγηση των διαχρονικών επιτυχιών και των αποτυχιών στα σχολικά εργαστήρια.
Οι συζητήσεις για την εργαστηριακή εκπαίδευση των μαθητών ήταν ανέκαθεν και παντού έντονη, ακόμα και σε χώρες που παρήγαγαν και συνεχίζουν να παράγουν επιστήμη και τεχνολογία. Οι δυο ανταγωνιστικές παράμετροι της συζήτησης, αφορούν την αύξηση του μαθητικού πληθυσμού και τους κεντρικούς προγραμματισμούς για την παραγωγή επιστημόνων και τεχνολόγων.
Οι εργαστηριακές πρακτικές στην εκπαίδευση αξιολογούνται δυσκολότερα απ’ τη θεωρητική γνώση και τις μαθηματικές εφαρμογές της.
Η ιδιομορφία χωρών που δεν παρήγαγαν επιστήμη, εντοπίζεται στην έμφαση της θεωρητικής αντιμετώπισης των επιστημών. Ενισχυτικός παράγων στην Ελλάδα ήταν και ο κεντρικός θεσμός των εξετάσεων εισαγωγής στα πανεπιστήμια και μάλιστα, παρά την ικανοποίηση των υλικοτεχνικών προϋποθέσεων που απαιτεί η εκπαίδευση στο σχολικό εργαστήριο.
Η επένδυση στα εργαστήρια και τον εξοπλισμό τους δεν έλαβε υπόψη τη μεταβολή των κοινωνικών προτύπων ούτε την αύξηση και την σύσταση του μαθητικού πληθυσμού. Δηλαδή απ’ τη συζήτηση που εξελισσόταν σε χώρες επιστημονικά προηγμένες, ελήφθησαν υπόψη μόνο τα μέσα και οι μέθοδοι αλλά όχι και οι προϋποθέσεις που θα τις διευκόλυναν να καρπίσουν.
Πολύ ενδιαφέρον Γιώργο. Το μελετώ. Σε ευχαριστούμε.