η χημεία της Χυμείας

μια απ τις παραδοξότητες του ελληνικού πανεπιστήμιου υπήρξε η πρωτοποριακή εισαγωγή της διδασκαλίας της Ιστορίας των Φ.Ε. απ τον Μιχαήλ Στεφανίδη (1868 – 1957), Ακαδημαϊκό απ το Μανταμάδο της Λέσβου. Στη Μυτιλήνη δούλεψε ως οινολόγος αλλά και καθηγητής στο Γυμνάσιο, στην αρχή της καριέρας του

μετά την συνταξιοδότησή του, το 1938, το μάθημα εξυπηρετήθηκε από συνεργάτη του μόνο για δυο χρόνια. Ξαναδιδάχτηκε ως επιλεγόμενο μετά το 1980, αρχικά στο ΕΜΠ

9

ο Στεφανίδης, που υπήρξε και λογοτέχνης, επέμενε να αναγράφει τη Χημεία με «ύψιλον»

10

η διατριβή του “επ υφηγεσία”

θυμάμαι συναδέλφους ΠΕ04.02 που ακολουθώντας την άποψη του Στεφανίδη, επιχείρησαν να καθιερώσουν αυτή τη γραφή για την Χημεία, με παρεμβάσεις σε εκπαιδευτικά σεμινάρια και συνέδρια

οι υπόλοιποι αντιλαμβανόμασταν τότε αυτή την προσπάθεια ως καινοτομία χωρίς ιδιαίτερο νόημα και την αντιμετωπίζαμε με χαμογελαστή συγκατάβαση

σε περισσότερο πειραματικές δραστηριότητες απ ότι η διδασκαλία, η «Χυμεία» φαίνεται να αποκτά νόημα και να διεκδικεί χώρο

ένα εργαστήριο καλών προθέσεων στην Αλεξανδρούπολη

image

που τηρεί τα υγειονομικά πρωτόκολλα

1

με φλέγμα

 

2

και με χιούμορ

3

η ιδέα φαίνεται να φτουράει στη Βόρεια Ελλάδα

4

στην Καλαμαριά

5

ενώ η Αθήνα επιλέγει την συμβατική ορθογραφία και πιο σκληρά ποτά

6

στο Γκάζι αλλά και απέναντι απ το Χημείο στη Σόλωνος

η “Αλχημεία” ονοματίζει πανελλαδικά πολλά μαγαζιά

με γραφή που να χρησιμοποιεί σύμβολα χημικών στοιχείων, βρήκαμε μόνον ένα

7

που να σκοπεύει με την ανάρτηση της προσωπογραφίας του Άλφρεντ Νόμπελ;

8

το AlCHeMIO βρίσκεται απέναντι και κάνει ταίρι με το Γενικό Χημείο του Κράτους

κι επειδή το να διορθώνουμε τα γραπτά των άλλων έχει γίνει χούι, το στοιχείο με ατομικό 25 και ατομικό βάρος 54,938  είναι το Μαγγάνιο (Μn)

 

από κει που ξεκινήσαμεπως ετυμολογείται η Χημεία;

ας πάρει την ευθύνη ένας επιτήδειος με τις λέξεις, χημικός μηχανικός σε πρώτες σπουδές, μεγαλωμένος σε οικογένεια με ενασχόληση και με τη χημεία και τη λογοτεχνία

σύμφωνα με μια εκδοχή, η αρχή βρίσκεται στο τοπωνύμιο Χημία δηλαδή την Αίγυπτο (η λέξη απαντά στον Πλούταρχο), που αποτελεί εξελληνισμό της κοπτικής λέξης kem (μαύρος, επειδή η γη της Αιγύπτου είναι μαύρη και εύφορη)

ωστόσο, επικρατέστερη φαίνεται η άποψη ότι η αρχή βρίσκεται στη λ. χυμός ή χύμα (υγρό). Πράγματι, οι πρώτες ενασχολήσεις των «χυμευτών» αφορούσαν τη φαρμακευτική και τους χυμούς ή τα αφεψήματα φυτών, και στα πρωτοβυζαντινά κείμενα βρίσκουμε πράγματι τη γραφή χυμεία

στη συνέχεια, έγιναν διάσημοι οι Αλεξανδρινοί αλχημιστές, που αναζητούσαν τον τρόπο να συνθέτουν χρυσό και άργυρο, με αποτέλεσμα να συμφυρθεί η χυμεία με την Χημία και να επικρατήσει τελικά η γραφή χημεία, με σημασία την προσπάθεια κατασκευής χρυσού

όταν κυριεύουν την Αίγυπτο οι Άραβες, δανείζονται τις γνώσεις των Αλεξανδρινών μαζί και τη λέξη. Τώρα, η σκυτάλη της επιστημονικής πρωτοπορίας περνάει στους Άραβες, που ονομάζουν kimiya τη φιλοσοφική λίθο αλλά και την τέχνη της αναζήτησής της

η λέξη, μαζί με το αραβικό άρθρο, al-kimiya, περνάει στα μεσαιωνικά λατινικά, alchimia, και από εκεί στις νεότερες ευρωπαϊκές γλώσσες (alchemy, alchimie, κτλ.) απ’ όπου επέστρεψε και στα ελληνικά ως αντιδάνειο

Loading

Subscribe
Ειδοποίηση για
16 Σχόλια
Inline Feedbacks
Όλα τα σχόλια
Διονύσης Μάργαρης
22/01/2022 8:13 ΜΜ

Καλησπέρα Γιώργο.
Άρα να υποθέσω ότι τάσσεσαι υπέρ της Ελληνικής προέλευσης Χυμείας, παρά με το μέρος των, Αραβικής προέλευσης, αλχημιστών;

Παναγιώτης Κουτσομπόγερας

Καλησπέρα υπέροχε Γιώργο μπράβο για την εύχυμη χ(Υ)μική σου ανάρτηση ! Μου ειχε κανει ιδιαιτερη εντυπωση η προέλευση της κοπτικής λέξης kem. Μπράβο και παλι !  

Κωνσταντίνος (Ντίνος) Σαράμπαλης

Γιώργο, όσο ζούμε μαθαίνουμε από συναδέλφους με μεράκι.
Να είσαι καλά.

Βαγγέλης Κουντούρης

καλά δεν “παλεύεται” ο Γιώργος, εισάγει “καινά δαιμόνια” και περιπλέον…
προσωπικά είμαι με το “υ”, διότι τυγχάνω και “Ελληνοσωβινιστής”…
(“παλιά ήμανε και δισκοβόλος, έριχνα τον δίσκο”, Ζήκος ο αγαπημένος, από τα “κίτρινα γάντια”…)

Δημήτρης Γκενές
Αρχισυντάκτης
22/01/2022 10:58 ΜΜ

Μπράβο Γιώργο.

Πιο εκτενής τεκμηρίωση και απ’ αυτήν του φίλου Νίκου Σαραντάκου υπάρχει από τον κ. Παναγιώτη Σαραντόπουλο

Βεβαίως οι διχογνωμίες μεταξύ γλωσσολόγων δεν είναι πάντα επιλύσιμες π.χ. παραμένει ασαφές αν το όνομα των Σουμέριων για τον Χαλκό έδωσε όνομα στην Κύπρο ή αν ο Κυπρίτης Χαλκός έδωσε το αγγλικό όνομα στον Χαλκό . Ίσως και τα δυο αφού οι Βρετανοί μάλλον απέκτησαν επαφές (και Χαλκό) από την Κύπρο και μετά έμαθαν για τον αρχαίο πολιτισμό των Σουμέριων

Αντώνης Χρονάκης
Αρχισυντάκτης
23/01/2022 2:58 ΜΜ

Γιώργο καλημέρα!!!
Είμαι εντελώς ακατάλληλος για να δώσω ετυμολογία της Χημείας!!!
Που είναι ο Μπαμπινιώτης οεο;;;;

Αρης Αλεβίζος
Αρχισυντάκτης
23/01/2022 3:14 ΜΜ

Καλημέρα σε όλους.
Γλωσσολογικά τα πρωτεία και οι πολύ ενδιαφέρουσες πληροφορίες στο Γιώργο, τον Μήτσο, τον Βαγγέλη…..
Πάντως για μας τους αδαείς η κεφοξιτίνη   το κλαβουλανικό οξύ  η βανκομυκίνη παραμένουν ίδιες και στη χημεία και στην χυμεία.

Στέλλα Χριστοπούλου

Πολύ γοητευτικές αναζητήσεις για τους εραστές των λέξεων, αλλά, από όσα έχω αντιληφθεί και για τους μαθητές μας, που με λαχτάρα δέχονται κάθε σταγόνα δροσιάς σε αυτό το άνυδρο τοπίο που μοιάζει να είναι η Χημεία ή Χυμεία ή Χυμία. Μια τέτοια συζήτηση που ανοίγει στην τάξη, ένα παιχνίδι με κάρτες πάνω στον Περιοδικό Πίνακα, μια ματιά στην ιστορία του Λαβουαζιέ και φυσικά και, πάνω από όλα μια πειραματική διαδικασία θα έπρεπε να είναι ο κανόνας και όχι εξαίρεση σε μια διδασκαλία που αναγκαζόμαστε να κάνουμε σε πνεύμα χαρτοχημείας και ασκησιολογίας ατελείωτης και παράλογης.

Γιώργο σε ευχαριστούμε πολύ και γι΄ αυτή την ανάρτηση!!!

Υ.Γ1 Ανακάλυψα ένα αρχείο (ίσως 20ετίας) του Ανδρέα Κασσέτα με τίτλο “Η Χημεία μια, οι γλώσσες “ένα σωρό” κατά το:

http://users.sch.gr/kassetas/000Synedrio04.htm

Υγ2: Εδώ μια εικόνα που είχα βρει παλιότερα στο διαδίκτυο (δυστυχώς δεν έχω την πηγή) .

comment image