Σκέψεις ενός αγανακτισμένου φυσικού

Θα ήθελα ειδικά οι μαθητές που μπαίνουν στο υλικό να αφιερώσουν λίγο χρόνο για να δούμε μαζί κάποιες συνηθισμένες παρανοήσεις και ολίγον από ψευδοεπιστήμη. Αφορμή για τη δημοσίευση μού έδωσαν: Η εξωφρενική προώθηση ψευδοεπιστήμης από το υποτίθεται επιστημονικό σωματείο των φυσικών, την ένωση Ελλήνων φυσικών(ΕΕΦ) – η μετά βεβαιότητας διαπίστωση νεαρού δασκάλου ότι ένα αεροπλάνο κάνει πολύ λιγότερο χρόνο να πάει στο Λονδίνο απ’ ότι να γυρίσει λόγω περιστροφής της γης – η απάντηση συνάδελφου φυσικού σε μαθητή ότι δεν υπάρχει φυγόκεντρος δύναμη πλέον, έχει …καταργηθεί προ πολλού – η με έμφαση ομιλία σε ακροατήριο γνωστού και μη εξαιρεταίου “dr αστροφυσικού” δεν ξέρω αν είναι ακόμα στην ΕΕΦ όστις είπεν”μη σας παραμυθιάζουν η αρχή του σύμπαντος δεν είναι η big bang” και τέλος το βιβλίο – εκλαϊκευση drος καθηγητού ΕΚΠΑ όπου λέει στο πόπολο ότι οι παγκόσμιοι αριθμοί e,π, σταθερά λεπτής υφής είναι έργο της …θείας πρόνοιας(θου κύριε) και άλλα συναφή.

Θα ξεκινήσω με το αεροπλάνο. Τόνισα το νεαρός δάσκαλος γιατί είναι τετραετούς φοίτησης και διδάσκονται μαθηματικά και φυσική. Αυτές οι παρανοήσεις είναι λογικό να υπάρχουν καθώς οι μαθητές μας δεν διδάσκονται συστήματα αναφοράς και σχετικές κινήσεις. Κάθε μαθητής που τελειώνει το λύκειο θα έπρεπε να γνωρίζει ότι η περιγραφή μιάς κίνησης γίνεται εαν γνωρίζουμε το πλαίσιο αναφοράς που την μελετά. Έγω πάνω στη γη είμαι ακίνητος και τα άστρα κινούνται ως προς εμένα από την ανατολή προς τη δύση. Ένας παρατηρητής ακίνητος ως προς τα άστρα βλέπει τα αστρα ακίνητα και εμένα ,εκτός των άλλων, να περιστρέφομαι από τη δύση προς την ανατολή. Όμως και οι δύο καταλήγουμε στα ίδια συμπεράσματα γιατί όπως τόνισε ο παπούς Αλβέρτος οι νόμοι της φυσικής είναι ίδιοι σε όλα τα αδρανειακά συστήματα αναφοράς. Δηλαδή αυτό που βλέπω εγώ είναι η σχετική κίνηση των άστρων ως προς εμένα. Είμαι σε ένα σταθμό μέσα σε ένα τραίνο και δίπλα μου είναι σταματημένο ένα άλλο τραίνο, κάποια στιγμή ξεκινάει το τραίνο μου και βγαίνω στο παράθυρο να χαιρετήσω τη μάνα μου και τι βλέπω; Έχει ξεκινήσει το άλλο τραίνο προς την αντίθετη κατεύθυνση. Στο αερτοπλάνο τώρα. Η απόσταση Αθήνα – Λονδίνο είναι περίπου d = 2400 km και με μέση ταχύτητα 600 km/h => 600t = 2400 => t = 4 ώρες για το ταξίδι Αθήνα-Λονδίνο και 4 ώρες για Λονδίνο – Αθήνα. Η γη περιστρέφεται απο το Λονδίνο προς την Αθήνα με 1500 km/h(κατά βάση αυτή είναι η εφαπτομενική συνιστώσα της ταχύτητας περιστροφής της γης στο τόξο του μέγιστου κύκλου Αθήνα -Λονδίνο, Το τόξο του μέγιστου κύκλου δηλαδή αυτού που έχει κέντρο το κέντρο της γης είναι το συντομότερο από τα άπειρα τόξα που συνδέουν την Αθήνα με το Λονδίνο) , εγώ όμως πάνω στη γη δεν αντιλαμβάνομαι αυτή τη κίνηση είμαι ακίνητος και δεν έχω κανένα πρόβλημα να ερμηνεύσω την κίνηση του αεροπλάνου από και προς το Λονδίνο. Λέω λοιπόν στον νεαρό. Έστω ότι έχεις δίκιο πάει το αεροπλάνο – έρχεται το Λονδίνο άρα φτάνουμε πολύ πιο γρήγορα σε μία ώρα και κάτι ψιλά. Πάμε στην επιστροφή τώρα. Πάει το Αεροπλάνο στην Αθήνα με 600 km/h φεύγει η Αθήνα με 1500 km/h οπότε θα περιμένει το αεροπλάνο καμιά 15αριά ώρες να κάνει μια στροφή γύρω από τη γη η Αθήνα για να προσγειωθεί. Ποιά είναι η Αλήθεια φίλε μου. Εγώ είμαι ακίνητος no problem το είπαμε. Ένας παρατηρητής όμως σε ένα ακίνητο αστεράκι θα έβλεπε το αεροπλάνο στο αεροδρόμιο   να είναι πάνω στη γη και να περιστρέφεται μαζί της με 1500 km/h από Λονδίνο προς Αθήνα , αφαιρούμε την αντίθετης φοράς ταχύτητα 600 km/h που θα αναπτύξει το αεροπλάνο από Αθήνα προς Λονδίνο = 900 km/h …όπισθεν από Λονδίνο προς Αθήνα. Το Λονδίνο τρέχει με 1500 και προλαβαίνει το αεροπλάνο που τρέχει όπισθεν με 900 και έχει διανύσει απόσταση d₁ = 900t . Το Λονδίνο έχει διανύσει   d₁ + 2400 km = 1500t => 900t + 2400 = 1500t => 600t = 2400 => t = 4 ώρες . Το ταξίδι επιστροφής το αφήνω για σένα.

Πάμε τώρα στη φυγόκεντρο. Λέω λοιπόν στο παιδί. Αν πάρουμε ένα δυναμόμετρο ελατηρίου σε ένα οριζόντιο επίπεδο. Στρερεώνουμε το ένα του άκρο και στο άλλο δένουμε σώμα μάζας m. Μπαίνουμε σε αυτοκίνητο και το τοποθετούμε έτσι ώστε το σώμα να κοιτάει προς την πόρτα. Ξεκινάμε, αναπτύσσουμε ταχύτητα και παίρνουμε κυκλική αριστερή στροφή ακτίνας R  με ταχύτητα υ. Βλέπουμε το σώμα να κινείται προς την πόρτα και το δυναμόμετρο να ισορροπεί σε θέση όπου μετράει δύναμη F = -mυ²/R δηλαδή ίσου μέτρου και αντίθετης φοράς με τη κεντρομόλο που γνωρίζεις. Αυτή τη δύναμη ονομάζουμε φυγόκεντρο και την αντιλαμβάνεσαι μόνο εσύ που κινείσαι με επιτάχυνση(κεντρομόλο). Κύριε, μου λέει, αυτή η δύναμη δεν είναι λόγω αδράνειας; Ασφαλώς γι΄ αυτό τις δυνάμεις που μετράει παρατηρητής κινούμενος με επιτάχυνση ονομάζουμε αδρανειακές δυνάμεις και εφόσον τις μετράμε, μόνο ανύπαρκτες δεν είναι.

Στην κοσμολογία αστροφυσική. Ο dr είπε ότι αρχή του σύμπαντος δεν είναι η Big Bang, υπονοώντας ότι: Κοιτάξτε. Δεν έγινε ένα μπαμ και γεννήθηκε ύλη έτσι απο το πουθενά. Κάποιος γέμισε τη μπόμπα με μπαρούτι και άναψε το φυτίλι ρε παιδιά. Απλά πράγματα. Καταλαβαίνετε νομίζω που την πήγαινε τη δουλειά ο dr. Ποιά είναι η αλήθεια. Η όποια αμφισβήτηση σχετικά με την Big Bang δεν έχει να κάνει με το ποιός έφτιαξε τη μπόμπα αλλά έχει να κάνει με παράλληλα σύμπαντα, σύμπαν μέσα στο σύμπαν και άλλα τέτοια που έχουν επιστημονική εξήγηση όχι όμως απόδειξη, όπως άλλωστε και η Big Bang. Μόνο που η Big Bang έχει αρκετά(όχι όμως όλα) παρατηρησιακά δεδομένα που συμβαδίζουν με αυτή τη θεωρία, έχει δε την πλειοψηφία των κοσμολόγων με το μέρος της. Αν τώρα δεχτούμε ότι έγινε η Big Bang δεν έγινε κανένα μπααααμ, τον όρο εισήγαγε κοροϊδευτικά ο μεγάλος αστροφυσικός Fred Hoyle πολέμιος της Big Bang το 1960 σε ραδιοφωνική εκπομπή του BBC …και έμεινε. Με την Big Bang δε δημιουργήθηκε ύλη. Οι ποσότητες ύλης και αντιύλης ήταν ίσες αρχικά δηλαδή ενέργεια μηδέν. Με την Big Bang “γεννήθηκε” ο χώρος και ο χρόνος γι αυτό το σύμπαν έχει αρχή στο χρόνο αλλά όχι στο χώρο. Όσον αφορά το βιβλίο εκλαϊκευσης που σας ανέφερα, η στόχευση είναι ίδια με του ανωτέρω. Εδώ γεννάται ένα μέγα θέμα. Είναι παγκοσμίως αποδεκτό ότι σε καμία περίπτωση δεν εμπλέκουμε τη θρησκεία με την επιστήμη. Όταν ο τότε Πάπας είχε χρησιμοποιήσει την Big Bang για να τεκμηριώσει την δημιουργία του κόσμου από το θεό , ο Βέλγος καθολικός ιερέας αλλά μέγας αστροφυσικός – κοσμολόγος Ζώρζ Λεμέτρ του είχε πει να μην εμπλέκει τη θρησκεία με την επιστήμη και ότι η γη και ο άνθρωπος εμφανίστηκαν 9 δις χρόνια μετά τη δημιουργία του σύμπαντος.

Στο χώρο της ψευδοεπιστήμης υπάρχουν πάρα πολλά που μπορεί να πει κάποιος. Θα περοριστώ σε δύο. Στα ζώδια και στους ανάδρομους πλανήτες. Τα ζώδια είναι οι αστερισμοί από τους οποίους διέρχεται ο ήλιος κατά τη κίνησή του στον ουρανό. Όταν οι αστρολόγοι λένε ότι κάποιος είναι Ταύρος εννοούν ότι …δεν είναι Ταύρος. Πως έχει το ζήτημα. Τα 12 ζώδια από τα οποία περνούσε ο ήλιος πρωτοχρησιμοποίησαν οι Βαβυλώνιοι 4000 χρόνια πριν. Έκτοτε οι αστερισμοί δεν έμειναν σταθεροί αλλά κινούμενοι αργά αργά σήμερα έχουν μετακινηθεί τόσο ώστε εκεί που 4000 χρόνια πριν ήταν ο Ταύρος σήμερα είναι ο Κριός. Επιπλέον η διεθνής αστρονομική ένωση που είναι καθ’ ύλην αρμόδια έχει θεσπίσει και 13ο ζώδιο τον Οφιούχο. Επειδή όμως η αστρολογία βασιζόταν στις τότε ημερομηνίες και συνέχισε έτσι, τι λένε οι παμπόνηροι αστρολόγοι στους αφελείς; Ναι δεχόμαστε ότι ο Ταύρος έχει μετακινηθεί αλλά η ενέργεια που μας επηρεάζει έρχεται από εκεί που ήταν ο Ταύρος τότε. Δηλαδη: Κοιτάξτε όταν γεννηθήκατε ο ήλιος ήταν στον Κριό αλλά εμείς λέμε ότι ήταν στον Ταύρο γιατι από εκεί έρχεται η ενέργεια. Καταλάβατε; Τι όχι; Τα ζώδια τα δίνουν με λάθος ημερομηνίες και η επιστήμη δεν έχει ανακαλύψει κάποια ενέργεια που έρχεται από τον Κριό που είναι εκεί που ήταν παλιά ο Ταύρος και μπορεί να καθορίσει το μέλλον μου. Βούτυρο στο ψωμί των αστρολόγων είναι ο ανάδρομος Ερμής. Ο μικρούλης πλανήτης περιστρέφεται σβούρα γύρω από τον ήλιο σε 88 ημέρες και γίνεται 3 ενίοτε και 4 φορές το χρόνο ανάδρομος. Η ανάδρομη κίνηση των πλανητών δεν είναι κάποιο υπερφυσικό φαινόμενο. Δε φρενάρει ο πλανήτης και γυρίζει ανάποδα ώστε να έρθει η συντέλεια του κόσμου και να βγεί η κάθε αστρολόγα στα πρωινάδικα να μας πει τι να κάνουμε και τι να μη κάνουμε. Η ανάδρομη κίνηση δεν είναι τίποτα παραπάνω από μία σχετική κίνηση όπως την αντιλαμβανόμαστε εμείς πάνω στη γη. Ως προς τα ακίνητα αστέρια οι πλανήτες κινούνται κανονικά γύρω από τον ήλιο και δε γίνονται ανάδρομοι. Όταν όμως εγώ ο επί  γης βλέπω τον Άρη για παράδειγμα που κινείται πιό αργά από την γη, τότε όταν τον προσπεράσω νομίζω ότι κινείται αντίθετα από μένα. Αν προσπεράσουμε στο δρόμο ένα αυτοκίνητο που κινείται πιό αργά από το δικό μου, αν γυρίσω το κεφάλι το βλέπω να απομακρύνεται απο εμένα.

Αυτά και άλλα πολλά. Αλλά ας μείνουμε εδώ. Φυσικά καταλάβατε ότι η αγανάκτησή μου έχει να κάνει με το Ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα και συγκεκριμένα τα αναλυτικά προγράμματα φυσικής και το γεγονός ότι δε διδάσκεται αστρονομία στα σχολεία.