Σαλτερής Γ. Περιστεράκης

Το οροπέδιο της Τραγαίας (Τρανή Γη/ ο Τάσος Αναστασίου διορθώνει: η Γη του τράγου) στο Χαλκί της Νάξου, φιλοξενεί εκκλησίες με έργα ιδιόμορφης βυζαντινής τέχνης. Μέσα στα ελαιόδενδρα, υπάρχουν δείγματα της εικονοκλαστικής περιόδου της κόσμησης των ναών (περίοδος Εικονομαχίας), αλλά και μορφές που παραπέμπουν σε αναγεννησιακές εικόνες, πριν την Ιταλική Αναγέννηση. Οδεύοντας από το Χαλκί στο μονοπάτι προς τον Άι-Γιώργη τον Διασορίτη και  τον Ταξιάρχη στα Μονοίτσια, η παρέα αντιμετώπισε την επιγραφή που δείχνει ο Βασίλης, πάνω στον καινούργιο ναό της Αγίας Μαρίνας.

Η δωρεά τιμά τη μνήμη ενός ναξιώτη φυσικού, που με κάποια από τα διδακτικά του εγχειρίδια κάναμε τα πρώτα βήματα στη Γυμνασιακή Φυσική στα τέλη του 1960. Ρώτησα τους υπόλοιπους φυσικούς της παρέας που σπούδασαν στη Μέση Εκπαίδευση την δεκαετία 1985-95, αν τους έλεγε τίποτε το όνομα Σαλτερής Γ. Περιστεράκης. Αναγνώρισαν με αυτό το όνομα, μόνον τον χημικό Κώστα Σαλτερή και τα λυκειακά του βοηθήματα.

Επιστρέφοντας πίσω, έψαξα στο διαδίκτυο αλλά δεν βρήκα πολλά.

Το όνομα

Το Σαλτερής παραπέμπει στον τόπο καταγωγής, δηλαδή στην ορεινή Νάξο – Τραγαία, αλλά και στην Ιταλία. Προέρχεται από το λατινικό saltus – salteris (στα λατινικά δρυμός). Ίσως σημαίνει δασοφύλακας ή ο επιφορτισμένος με τον έλεγχο των δασών σύμφωνα με την φεουδαρχική οργάνωση του Δουκάτου των Κυκλάδων, με πρωτεύουσα τη Νάξο.

Φυσικό Αθήνας

Μια φωτογραφία του 1935, μαζί με τους Γ. Αθανασιάδη, καθηγητή της Β Έδρας Φυσικής, Κ. Αλεξόπουλο, υφηγητή της Β Έδρας, Μ. Αναστασιάδη, μετέπειτα καθηγητή Ηλεκτρονικής Φυσικής και τον συνεργάτη του Αλεξόπουλου στη συγγραφή των πανεπιστημιακών εγχειριδίων (Γεώργιο) Μπίλλη.

Το 1936 είναι βοηθός στο Β Εργαστήριο Φυσικής.

Στην καταγραφή “οι Ναξιώτες της Αθήνας”, αναφέρεται ως Επιμελητής

Υπήρξε ο επιστημονικός υπεύθυνος της αφής της Ολυμπιακής φλόγας στην Ολυμπία στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Βερολίνου (1936) με κάτοπτρο που αποτελούσε μέρος των πολεμικών αποζημιώσεων της Γερμανίας προς την Ελλάδα για τον 1ο Παγκόσμιο Πόλεμο. Αναφέρεται ως «a 47-year-old physicist named Salteris G. Peristerakis» ξανά ως υπεύθυνος για την αφή, στους Ολυμπιακούς αγώνες της Μελβούρνης (1956). Απ’ αυτή την αυστραλέζικη αναφορά προκύπτει ότι γεννήθηκε το 1909.

Συνεργάστηκε στην διάσωση των οργάνων Φυσικής του Πανεπιστημίου της Σμύρνης, όπως μαρτυρά το ακόλουθο απόσπασμα από την Βικιπαιδεία.

«Στις 23 Αυγούστου του 1922 ο Καραθεοδωρή συγκέντρωσε το προσωπικό και το ενημέρωσε σχετικά με την αποχώρησή τους από τη Σμύρνη, ενώ το εφοδίασε με λίγα χρήματα και συστατικές επιστολές. Το κλειδί του ιδρύματος το παρέδωσε συμβολικά στον Πλαστήρα. Τα βιβλία της βιβλιοθήκης του ιδρύματος φυσικοχημικά όργανα και το αρχείο του πανεπιστημίου παραδόθηκαν από τον Καραθεοδωρή στον καθηγητή Δημήτριο Χόνδρο και στη συνέχεια φυλάχθηκαν από τους Μιχαήλ Αναστασιάδη, Θεόδωρο Κουγιουμτζέλη και Σαλτέρη Περιστεράκη, οι οποίοι και τα παρέδωσαν στον Καίσαρα Αλεξόπουλο. Σήμερα βρίσκονται στο Μουσείο Φυσικών Επιστημών και Τεχνολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών».

Συγγραφικό Έργο

Γι’ αυτό υπήρξε γνωστός. Τα βιβλία που έγραψε, κάποια μαζί με τον υφηγητή στο Φυσικό και καθηγητή στο ΕΜΠ, Θεόδωρο Κουγιουμτζέλη, υπήρξαν δημοφιλή την 10ετία του 1960 μεταξύ των υποψηφίων των Πανεπιστημίων. Κάποια απ’ αυτά: Γυμνάσιο, Λύκειο. Ήταν βιβλία φιλικά στον αναγνώστη, απαλλαγμένα από τις υπερβολικές περιγραφές εργαστηριακών διατάξεων, που είχε ο σύγχρονός τους «Μάζης», ενώ ήταν λιγότερο απαιτητικά στην εννοιολογική διαπραγμάτευση απ’ αυτήν που πρότεινε ο Αλεξόπουλος.

Μέχρι το 1973 μετέχει στην συντακτική επιτροπή του Φυσικού Κόσμου, όπως μαρτυρούν οι καταγραφές στο μικρό κελλάρι του Μίλτου.

Και λοιπόν;

Τα μαθητικά εγχειρίδια κάποιας συγκεκριμένης περιόδου στο ελληνικό εκπαιδευτικό τοπίο, αφορούν μόνο τους φιλίστορες και ίσως αυτούς που “βασανίστηκαν” απ’ αυτά και οι ίδιοι τα “βασάνισαν” με σημειώσεις στα περιθώρια. Χαρακτηρίζουν αποκλειστικά την συγκεκριμένη εκπαιδευτική περίοδο που εκδόθηκαν χωρίς να αποτελέσουν τη βάση για τα επόμενα εκπαιδευτικά εγχειρήματα. Στην συγκεκριμένη τυχαία και αναπάντεχη συνάντηση με την χορηγική επιγραφή στην ενδοχώρα της Νάξου, ενεργοποιήθηκαν συναισθηματικοί αλλά όχι λειτουργικοί συνειρμοί.

Δεν ισχύει το ίδιο με τα αντίστοιχα εγχειρίδια του Αλεξόπουλου.

 

 

 

 

Loading

Subscribe
Ειδοποίηση για
40 Σχόλια
Inline Feedbacks
Όλα τα σχόλια
Κώστας Ψυλάκος
Αρχισυντάκτης
16/07/2018 10:17 ΜΜ

Καλησπέρα Γιώργο!

Αυτή η ιστορική σου αναδρομή μας έδωσε μια σειρά από σημαντικές πληροφορίες για έναν Φυσικό που σίγουρα έβαλε με την σειρά του πολλά λιθαράκια στην βιβλιογραφία της Φυσικής!

Τα βιβλία αυτά τα έχω, από την θεία μου που στα τέλη της δεκαετίας του 60 ήταν στο σχολείο. Μετά αγόρασα κάποια ακόμη. Δεν έχω όλη σειρά . Είναι πολλές οι φορές που ανατρέχω σε αυτά με διάφορες αφορμές, όπως και στα βιβλία του Αλεξόπουλου.

Εκείνο που πάντα με εντυπωσιάζει είναι η αρτιότητα των σχημάτων! Θα ήθελα να ήξερα πως έγιναν. Ήταν χειροποίητα άραγε;

Μου άρεσε πολύ και το κεφάλαιο με τα ρευστά με βοήθησε αρκετά. Μάλιστα είχε προεκτάσεις και στην αεροδυναμική!

Σε ευχαριστώ!

Να περνάτε όμορφα εύχομαι  

 

Τζίκας Γεώργιος
16/07/2018 10:56 ΜΜ

Τρεις τόμοι θεωρίας και δύο τόμοι ασκήσεων των Κουγιουμτζέλη-Περιστεράκη,κοσμούν τη βιβλιοθήκη μου στο φροντιστήριο.Τους απόκτησα από τον (μακαρίτη)αδερφό μου,που είχε δώσει επιτυχείς εξετάσεις στην Ιατρική Αθηνών το 1972,μαζί με τα βιβλία του Μάζη,του Αλεξόπουλου και τού Μανωλκίδη στη χημεία (κάποια δερματόδετα).Εγώ έδωσα εξετάσεις και πέρασα το 1980.Με είχαν βοηθήσει πολύ,καθώς επίσης και τού Αθανασάκη,του Φωτεινόπουλου,του Σπηλιωτόπουλου.Είμαι…εκτός έδρας και δεν μπορώ να επιβεβαιώσω το όνομά του και το πατρώνυμο,αλλά πιστεύω οτι μιλάμε γιά το ίδιο πρόσωπο.

 

Διονύσης Μάργαρης
17/07/2018 8:27 ΠΜ

Καλημέρα Γιώργο.

Βλέπω το ταξίδι σου στη Νάξο, συνδυάστηκε και με έρευνα….

Έρευνα με έστειλες και μένα να κάνω (στην εδώ, βιβλιοθήκη μου, η οποία "φιλοξενεί" και τα νεανικά μου αναγνώσματα…) αφού δύο βιβλία του Περιστεράκη είχα αγοράσει το 1970 και θυμάμαι να διαβάζω τα καλοκαίρια του 71 και 72.

Αλλά φευ! δεν τα βρήκα… Στη συνέχεια θυμήθηκαcrying ότι τα είχα δανείσει σε φίλο 3-4 χρόνια αργότερα και φαίνεται ότι δεν επιστράφηκαν…

Δύο ερωτήματα.

-Τελικά ο Περιστεράκης έγινε καθηγητής στο Φυσικό ή παρέμεινε σε χαμηλότερη βαθμίδα; (Το ίδιο ερώτημα και για τον Μπίλη, αφού μόνο από τα βιβλία του Αλεξόπουλου τον …ξέρουμε).

-Αν δούμε τα πρώτα  φροντιστηριακά βιβλία, δεκαετία του 60 και αρχές του 70, είναι γραμμένα από διδάσκοντες στην τριτοβάθμια. Τι έγινε και αυτό σταμάτησε γύρω στο 80;  Γιατί κανένας πανεπιστημιακός έκτοτε δεν ασχολήθηκε με τέτοια συγγραφή; Γίνανε καλοί και "ειδικοί" πλέον οι φροντιστές ή δεν καταδέχονται οι Πανεπιστημιακοί μας;

Χαράλαμπος Κασωτάκης

Ένας παλιός (πιο παλιός από τους Αλεξόπουλο – Περιστεράκη) καλός Φυσικός στο Ρέθυμνο ονόματι Σπυρίδων Παυλάκης που είχε διδάξει πολλά χρόνια στην Αίγυπτο (στην τότε ομογένεια) έχοντας μάθει γαλλικά από την υπηρεσία του στο Γαλλικό Στρατό(στην Αίγυπτο) ετοίμαζε υλικό για βιβλίο Φυσικής. Μετά την έκδοση των βιβλίων του Περιστεράκη και με τον Παλαιολόγο και με δεδομένη την μικρή αγορά τότε σταμάτησε το εγχείρημα στέλνοντας στον Περιστεράκη όλο το υλικό που είχε μαζέψει. Ο Περιστεράκης συμπεριέλαβε το υλικό σε νέα έκδοση αναφέροντας το όνομα του Παυλάκη και στέλνοντας του ευχαριστήρια επιστολή για την αποστολή, τιμής ένεκεν, του υλικού. Βρήκα όλη τη βιβλιοθήκη του Παυλάκη που εκτός από χειρόγραφες σημειώσεις, ιδιόχειρη αφιέρωση από τον Αλεξόπουλο κ.λ.π. έχει και πολλά βιβλία με αρχαιότερο κάποιο βοήθημα για εισαγωγή σε σχολές κάποιου Παπανικολάου που εκδόθηκε το 1928. 

Διονύσης Μάργαρης
17/07/2018 5:28 ΜΜ

Γιώργο σε ευχαριστώ για τον μεγάλο πλούτο πληροφοριών, που μας προσφέρεις.

Μία ακόμη. Η πρώτη φωτογραφία:

πώς σχετίζεται με τα υπόλοιπα; Ποια χρονιά είναι;

 

Διονύσης Μάργαρης
17/07/2018 5:45 ΜΜ

Δεν ξέρω ποιους υλικονετιστές εννοείς, εγώ βλέπω τον Πρόδρομο να έχει "πλασαριστεί" τέλεια και  στο βάθος…υποψιάζομαι ότι υπάρχει και ο Γιώργοςwink

Διονύσης Μάργαρης
17/07/2018 5:57 ΜΜ

Δεν ήσουν εκεί; Εγώ τη θυμάμαι τη φωτογράφιση, αν και δεν με "βλέπω" κάπου…

Πάντως στη γωνία πάνω αριστερά, μια "σκοτεινή φιγούρα" σου πάειwink

Δημήτρης Γκενές
Αρχισυντάκτης
17/07/2018 8:23 ΜΜ

Καλησπέρα

Γιώργο , Διονύση, … 

ευχαριστούμε … για τις αναμνήσεις σας

Με απασχολεί και η άλλη φωτογραφία ( του 35 ; ) Νόμισα για μια στιγμή πως αναγνώρισα 2 κυρίες

την κ, Ευθυμίου και την κ. Σανδαλάκη … Αλλά μάλλον λάθος κάνω . περί ομοιότητας θα πρόκειται αφού το 35 απέχει από το 79 … 44 χρόνια  και αυτές εκεί ίδιες και απαράλακτες …α π ο κ λ ε ί τ α ι !

ή δεν είναι η φωτογραφία του 35 ή εμένα τα μάτια μου βλέπουν φαντάσματα.