by 
Καλησπέρα σε όλους,
με αφορμή την πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση στο διαγώνισμα του κ. Κορκίζογλου, θα ήθελα να προτείνω να γίνει μια προσπάθεια στο παρόν θέμα να συγκεντρωθούν όλα τα λάθη και οι “γκρίζες ζώνες” του σχολικού βιβλίου της Γ’ Λυκείου.
Κατά καιρούς έχουν αναφερθεί σκόρπια σε διάφορες αναρτήσεις.
Επιπλέον, μιας και αρκετοί συμμετέχοντες του φόρουμ είναι και διορθωτές γραπτών Πανελληνίων εξετάσεων, θα ήταν πολύ χρήσιμο να αναφέρουν τι “περνάει” ως σωστή απάντηση και τι τιμωρείται σε κάθε περίπτωση.
Ευχαριστώ προκαταβολικά για τον χρόνο σας,
Άγγελος Μακρής
Καλησπέρα σας,
Φυσικά θα καταθέσουν και οι υπόλοιποι συμμετέχοντες με ορθότερη κρίση από εμένα, αλλά ως μαθητής έχω παρατηρήσει αρκετές ατέλειες-ατοπίες.
Θα αναφέρω αρχικά πως το σχολικό βιβλίο, μιλάει για ισχύουσα ΑΔΟ σε κάθε πιθανή κρούση. Το παραπάνω είναι προαφανώς λανθασμένο,δεδομένου ότι ισχυρές εξωτερικές δυνάμεις, καθιστούν το εξεταζόμενο σύστημα μη κλειστό….
Για τις ταλαντώσεις έγραψε ολόκληρο βιβλίο ο Θρασύβουλος Μαχαίρας.
Ο Θρασύβουλος εντόπισε πάρα πολλά στις φθίνουσες ταλαντώσεις.
Και στις εξαναγκασμένες.
Πριν κυκλοφορήσει το βιβλίο, ο Κώστας Μυσίρης είχε εντοπίσει ένα λάθος:
Είχε εντοπίσει ότι πρόκειται για εξαναγκασμένη ταλάντωση.
Τότε δεν γνωρίζαμε πλήρως το περιεχόμενο του βιβλίου του Θρασύβουλου. Δεν είχε κυκλοφορήσει ακόμη, Είχε εντοπίσει το παρόν σημείο και είχε σημειώσει το λάθος του σχήματος:
Όταν b=0 φαίνεται στο σχήμα ότι για ω διαφορετική της ωο, υπάρχει πλάτος. Όμως κάτι τέτοιο δεν ισχύει διότι η θέση x είναι άθροισμα δύο ημιτονικών όρων διαφορετικών συχνοτήτων (διακρότημα). Ο διεγέρτης δεν επιβάλλει την συχνότητά του και τα μεταβατικά φαινόμενα διαρκούν επ' άπειρον.
Το βιβλίο μέσω σχήματος κάνει έναν υπαινιγμό:
Η ενέργεια σε φθίνουσα ταλάντωση μεταβάλλεται εκθετικά.
Ο Θρασύβουλος είχε μελετήσει την μεταβολή της ενέργειας. Μου είναι ευκολότερο να παραθέσω εικόνα από προσομοίωση μεγάλης ακρίβειας:
Προφανώς η μεταβολή δεν είναι εκθετική.
Εδώ αξίζει να σημειώσουμε ότι τα πολλά λάθη τα έκαναν βοηθήματα που κυκλοφορούν. Σ΄ αυτά παρατίθενται και "αποδείξεις" της "εκθετικότητας" της ενέργειας.
Να προσθέσω λάθη με τη "θερμότητα" που παράγεται στο έργο της τριβής ή στις κρούσεις και λάθη στη σχετικότητα που αφορούν τη σχέση E = mc2 που ευτυχώς δεν διδάσκεται
Δηλαδή Χαράλαμπε;
Παραθέτω παρακάτω τρία τρανταχτά λάθη (πορτοκαλί βελάκια):
Καλημέρα σε όλους.
Διαβάζουμε στο κεφάλαιο των ταλαντώσεων:
«Αν η απομάκρυνση x του σώματος δίνεται από τη σχέση
x=Aημωt (1.1)
η κίνηση του σώματος ονομάζεται απλή αρμονική ταλάντωση.»
Παιδιά αν γίνεται να συζητάμε κάθε τι που εντοπίζουμε.
Για παράδειγμα δεν κατάλαβα ούτε την ένσταση του Χαράλαμπου, ούτε αυτήν του Δημήτρη με το "εκτός", ούτε αυτήν του Αποστόλη.
Δηλαδή όταν παρουσιάζεται κάτι ως λάθος να τεκμηριώνεται, διαφορετικά θα θεωρηθούμε άδικοι ή υπερβολικοί.
Ούτε όσα εντόπισα εγώ αρχικά είναι εκτός συζήτησης φυσικά. Μπορεί κάποιος να πει ότι ο Κώστας κάνει λάθος ΄ότι η ενέργεια μεταβάλλεται εκθετικά.
Γιάννη έχεις δίκιο. Το θεώρησα αυτονόητο, αλλά διαβάζουν και μαθητές.
Τα μανόμετρα δείχνουν διαφορετικές ενδείξεις ενώ θα έπρεπε να δείχνουν όλα το ίδιο, διότι εκτός βαρύτητας η πίεση είναι ίδια σε όλη την έκταση ενός ομογενούς ρευστού που ισορροπεί. Και όταν αυξάνεται η εξωτερική πίεση έπρεπε πάλι να δείχνουν όλα την ίδια τιμή, απλά αυξημένη σε σχέση με την αρχική.
Στις άλλες δύο εικόνες η φορά του Β είναι αντίθετη από την σωστή η οποία προκύπτει με κανόνα δεξιού χεριού.
Δημήτρη δεν πρόσεξα τις ενδείξεις που στο σχήμα διαφέρουν.
Πάντως δεν είναι λανθασμένη προσέγγιση το να μιλήσεις για το τι συμβαίνει και εκτός πεδίου βαρύτητας.
Απαιτεί πάντως σωστό σχήμα με μανόμετρα που δείχνουν το ίδιο.
Έρχομαι στην ένσταση του Χαράλαμπου.
Διαβάζω στην σελίδα 120 του βιβλίου του Αλεξόπουλου:
Αν όμως ταύται δεν είναι τελείως ελαστικά, τότε μέρος της δυναμικής ενεργείας της παραμορφώσεως μετατρέπεται εις θερμότητα.
Έτσι εγώ δεν βρίσκω λάθος. Όπως δεν βρίσκω λάθος την χρήση του "αντίσταση" αντί του "αντιστάτη". Η προτίμηση που έχουμε εμείς δεν καθιστά λανθασμένο το διαφορετικό.
Να υποθέσω ότι ο Αλεξόπουλος δεν ήξερε ότι η θερμότητα μεταβιβάζεται; Ότι αυτό που αυξάνεται είναι η εσωτερική ενέργεια του συστήματος, τόσο όσο θα αυξανόταν αν του πρόσφεραν θερμότητα ίση με την μείωση της δυναμικής ενέργειας παραμόρφωσης;
Θα επανέλθω σύντομα στα περί απλής αρμονικής ταλάντωσης.
Γιάννη έχεις δίκιο ότι οι όποιες ενστάσεις πρέπει να συζητιούνται. Το σχόλιό μου έχει να κάνει με το γεγονός ότι η εξίσωση x=A• ημ(ωt) μπορεί να περιγράφει και εξαναγκασμένη ταλάντωση.
Τι είναι τότε η "απλή αρμονική ταλάντωση";
Δεν ρωτώ 'Τι είναι ο απλός αρμονικός ταλαντωτής;"
Ξέρω ότι είναι ένα σύστημα αποτελούμενο από ένα σώμα και ένα χωροεξαρτώμενο πεδίο F=-D.x.
Ξέρω ότι έχει δυναμική ενέργεια.
Ρωτώ όμως "Τι είναι η απλή αρμονική ταλάντωση;".
Είχα ξαναγράψει σχόλιο προς τον Θοδωρή. Δεν το βρίσκω και το ξαναγράφω στο περίπου.
Διαβάζω από τον Ανδρέα:
Είναι καθηγητής της φυσικής και διδάσκει στην Γ΄Λυκείου .
Στο πρώτο μάθημα της χρονιάς παρουσιάζει τον όρο
ΑΠΛΗ ΑΡΜΟΝΙΚΗ ΤΑΛΑΝΤΩΣΗ.
Το ερώτημα είναι δικό του και συνήθως ανομολόγητο.
Τι σημαίνει ο προσδιορισμός ΑΠΛΗ ;
Σε τι συνίσταται η «απλότητά της; »
Πότε μία ΑΡΜΟΝΙΚΗ ταλάντωση ΔΕΝ είναι απλή ;
Το πλήρες κείμενο:
Πως διδάσκεται σε άλλες χώρες 1
Πως διδάσκεται σε άλλες χώρες 2
Το ίδιο 3
Το ίδιο 4.
Καταλαβαίνουμε όλοι τι σημαίνει "γραμμική αρμονική ταλάντωση". Τι σημαίνει όμως "απλή αρμονική ταλάντωση";
Σημαίνει "όχι σύνθετη" δηλαδή "ταλάντωση μίας συχνότητας";
Σημαίνει "Το φαινόμενο που αναδύεται σε κάθε αρμονικό ταλαντωτή";
Η "ευθύγραμμη ομαλά επιταχυνόμενη κίνηση χωρίς αρχική ταχύτητα" είναι κίνηση.
Η "ελεύθερη πτώση" είναι φαινόμενο.
Η Κινηματική δεν ασχολείται με δυνάμεις, ενέργειες κ.λ.π. Ταυτίζει δύο κινήσεις αν οι εξισώσεις θέσεις ταυτίζονται.
Η Κινηματική δεν μιλάει για ελεύθερη πτώση. Μιλάει για "ευθύγραμμη ομαλά επιταχυνόμενη κίνηση χωρίς αρχική ταχύτητα".
Η Κινηματική δεν ξεχωρίζει δύο κινήσεις αν και για τις δύο x=A.ημ(ωt+φo). Η "Γεωμετρία μετά χρόνου" δεν χρησιμοποιεί όρους όπως "εξαναγκασμένη ταλάντωση", διεγέρτης, συντονισμός κ.λ.π.
Τελικά τι είναι η "απλή αρμονική ταλάντωση";
Είναι κίνηση ή φαινόμενο;
Αν είναι κίνηση, τότε είναι λάθος να χαρακτηρίσουμε λανθασμένο τον επίμαχο ορισμό.
Λάθος κάνουμε εμείς και όχι ο ορισμός, με την προϋπόθεση φυσικά πως πρόκειται για κίνηση.
Λάθος γίνεται πολλές φορές όταν ένα σύνολο ανθρώπων χρησιμοποιεί έναν όρο διαφορετικά από άλλα άτομα.
Για παράδειγμα στο υλικονέτ συνηθίστηκε να παραλείπεται το "χωρίς ολίσθηση", διότι ο όρος "κύλιση" θεωρούμε ότι το συμπεριλαμβάνει. Έτσι γράφει κάποιος "κύλιση χωρίς ολίσθηση" και εισπράττει παρατήρηση:
-Πλεονασμός!
Παιδιά δεν είναι έτσι τα πράγματα. Τέτοιου είδους διαφοροποιήσεις θέλουν ψάξιμο. Εγώ ψάχνοντας δεν βρήκα τίποτα.