Γάζα και ελεύθερη διακίνηση ιδεών στα πανεπιστήμια

Πώς έφτασε στα πανεπιστήμια των ΗΠΑ ο πόλεμος στη Μέση Ανατολή

Με όπλο τις χορηγίες ασκούνται πιέσεις ώστε να σταματήσουν οι εκδηλώσεις υπέρ των Παλαιστινίων. Οι πιέσεις και η δοκιμασία για την ελεύθερη διακίνηση ιδεών.

Γράφει ο Τάκης Μίχας, στην οικονομική ιστοσελίδα Euro2day, υπερασπιζόμενος την κοινωνική θεώρηση του οικονομικού φιλελευθερισμού.

Στη φωτογραφία η δημόσια διαπόμπευση κάποιων απ’ τους φοιτητές που πρωτοστάτησαν στις φιλοπαλαιστινιακές αντιδράσεις με τα πρόσωπά τους να περιφέρονται στη Βοστώνη πάνω σε κινούμενα οχήματα. Αυτές οι φωτογραφίες δημοσιοποιούνται στο διαδίκτυο με καλυμμένα τα πρόσωπα.

Το άρθρο

Τα πανεπιστήμια δεν είναι μόνο ένας χώρος όπου μαθαίνεις ορισμένες τεχνικές. Παραδοσιακά θεωρούνται και ένας χώρος όπου επικρατεί η ελεύθερη διακίνηση ιδεών, ο διάλογος, η προβολή «αιρετικών» απόψεων, εν γένει ένας χώρος ελευθερίας.

Αυτή η παραδοσιακή λειτουργία του πανεπιστημίου απειλείται προφανώς σε ένα κρατικό εκπαιδευτικό σύστημα όταν η κυβέρνηση είναι αυταρχική. Η κυβέρνηση ανά πάσα στιγμή μπορεί να διακόψει την παροχή πόρων προκειμένου να αναγκάσει τις πανεπιστημιακές αρχές να συμμορφωθούν.

Όμως πόσο διασφαλίζεται αυτή η πανεπιστημιακή αυτονομία στα πλαίσια του ιδιωτικού πανεπιστημίου; O πόλεμος Ισραήλ-Παλαιστινίων έφερε στο προσκήνιο την αδυναμία και των ιδιωτικών πανεπιστημίων στις ΗΠΑ να διατηρήσουν την αυτονομία τους. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η συντριπτική πλειονότητα των μεγαλοχορηγών των πανεπιστημίων είναι υπέρ του Ισραήλ.

• Ιδιαίτερα έντονο είναι το πρόβλημα στην περίφημη επιχειρηματική σχολή Wharton του Πανεπιστημίου της Πενσυλβανίας. Εκεί ο διευθυντής μιας επενδυτικής τράπεζας και μεγαλοχορηγός Μαρκ Ρόουαν ζήτησε από τους άλλους χορηγούς να σταματήσουν να δίνουν χρήματα μέχρι να παραιτηθούν οι πανεπιστημιακές αρχές επειδή επέτρεψαν την διεξαγωγή μιας έκθεσης παλαιστινιακής λογοτεχνίας.
• Στο ίδιο πνεύμα ένας άλλος μεγαλοχορηγός ο Ρον Λόντερ, κληρονόμος της επιχειρηματικής αυτοκρατορίας Εστε Λόντερ, δήλωσε ότι επανεξετάζει την οικονομική συνεισφορά του.
• Eνας άλλος μεγαλοχορηγός ο χρηματιστής Κλιφορντ Ασνες έστειλε μία ανοικτή επιστολή στο Wharton λέγοντας ότι διακόπτει την συνεισφορά του μέχρι «να δει μια σημαντική αλλαγή».

Από την πλευρά της η συνέλευση των καθηγητών του πανεπιστημίου με ανακοίνωση της απέρριψε τις πιέσεις. Σε δήλωση ανάφερε ότι «η ακαδημαϊκή ελευθερία βρίσκεται στο επίκεντρο της εκπαιδευτικής και ερευνητικής μας αποστολής. Και απαιτούμε να συνεχίσει να μην υπόκειται σε πιέσεις».

Ανάλογα γεγονότα συμβαίνουν και σε άλλα κορυφαία (ιδιωτικά) εκπαιδευτικά ιδρύματα της χώρας όπως το Χάρβαρντ. Εκεί ο ισραηλινός μεγαλοχορηγός Ινταν Οφερ και ο Λέσλι Γουέσναρ δημιουργός της επιχείρησης Victoria’s Secret διέκοψαν κάθε σχέση με την σχολή επειδή ομάδες φοιτητών έβγαλαν ανακοινώσεις με τις οποίες απέδιδαν στο Ισραήλ την ευθύνη για τις επιθέσεις της Χαμάς.

Οι πιέσεις των χορηγών έχουν τεράστια σημασία για την συνεχιζόμενη λειτουργία των πανεπιστημίων αν ληφθεί υπόψη ότι οι χορηγίες και όχι τα δίδακτρα αποτελούν το κυριότερο έσοδο των γνωστών αμερικανικών ιδιωτικών πανεπιστημίων.

«Οι μεγαλοχορηγοί» αναφέρει η Ελ Παϊς «προσπαθούν σήμερα να αλλάξουν τις βασικές αξίες του πανεπιστημίου και όταν μπορούν να απολύσουν τις αρχές λες και πρόκειται για την αλλαγή του ΔΣ μιας επιχείρησης».

H παρουσία και λειτουργία ιδιωτικών πανεπιστημίων σε μία χώρα μπορεί να έχει πολλές θετικές επιπτώσεις όπως την βελτίωση της ποιότητας της προσφερόμενης εκπαίδευσης, την διεύρυνση των επιλογών που έχει ο υποψήφιος φοιτητής κλπ. Όμως όπως δείχνει το παράδειγμα των ΗΠΑ και οι εδώ πανεπιστημιακές αρχές αντιμετωπίζουν πολιτικές πιέσεις. Το ότι οι πιέσεις προέρχονται από ιδιώτες και όχι κρατικούς λειτουργούς έχει ελάχιστη σημασία.

Ίσως έχει αξία να αναφερθεί και η παρέμβαση του μόνου αναγνώστη του Euro2day που αντέδρασε στο άρθρο:

η υπεράσπιση της Χαμάς δεν είναι “ελευθερία ιδεών” κ. Μίχα

αν στα γερμανικά πανεπιστήμια φοιτητές υπερασπίζονταν τα κρεματόρια κι τους θαλάμους αερίων τι θα λέγατε;