Συνωμοσιολογία & Εκπαίδευση

Συνωμοσιολογία & Εκπαίδευση

Το θέμα

Επανήλθε μετά από μια δεκαετία στο δημόσιο λόγο το ζήτημα της επιλογής θεμάτων φυσικής στις Πανελλαδικές Εξετάσεις. Ως αιτία και τότε και τώρα, αποτέλεσαν θέματα που είχαν δημοσιοποιηθεί με παρόμοια μορφή πριν τις Εξετάσεις σε διδακτικά εγχειρίδια και ηλεκτρονικά μέσα, με προφανή εξαίρεση το εγκεκριμένο σχολικό βιβλίο.

Το φετινό «σκάνδαλο» αναφέρεται σε θέμα θεωρίας που υπάρχει – όφειλε να βρίσκεται, ως στοιχειώδης γνώση – στο σχολικό εγχειρίδιο.

Συνωμοσιολογία

Η κατηγορία που διατυπώθηκε συσχετίζει αιτιακά κάποια αληθή με κάποια ψευδή στοιχεία:

Τα τελευταία χρόνια – χωρίς να απαγορεύεται – δεν συνηθίζεται η επιλογή θεμάτων θεωρίας στις Πανελλαδικές. Αντίθετα, στις ενδοσχολικές εξετάσεις της Γ Λυκείου επιλέγονται θέματα θεωρίας από εκείνους τους καθηγητές φυσικής που δίνουν ισότιμη έμφαση σε θεωρία και ασκήσεις.

Πριν τις εξετάσεις, δημοσιοποιήθηκε στον διαδικτυακό τόπο ylikonet ένα ενδοσχολικό διαγώνισμα της Γ Λυκείου του Βαρβάκειου Λυκείου, με σκοπό την ανταλλαγή απόψεων μεταξύ ομοτέχνων, την αυτοβελτίωση και παράλληλα την άτυπη δημιουργία διδακτικού υλικού που θα συνοδεύεται από αυστηρή δημόσια κριτική αποτίμηση.

Ένας απ’ τους τρεις συντάκτες αυτού του ενδοσχολικού διαγωνίσματος, θεωρήθηκε ότι αποτελούσε μέλος της επιτροπής που συνέταξε τα θέματα φυσικής στις φετινές Πανελλαδικές – 2024.

Αυτά τα τρία στοιχεία, τα δύο πρώτα αληθή, το τρίτο ψευδές, συνδυάστηκαν και προκάλεσαν δημοσιεύματα – ιδανικό προσάναμμα για συνωμοσιολογικούς διαλόγους στο διαδίκτυο. Οι στοχεύσεις των συνωμοσιολόγων ετερόκλητες. Κοινός παρονομαστής, η διαπόμπευση του ενός απ’ τους φυσικούς του Βαρβακείου που δημοσιοποίησε τα ενδοσχολικά θέματα που έθεσε στο σχολείο του.

Τα επιχειρήματα

Τον καθηγητή που διαπομπεύτηκε, τον συνάδελφο Θοδωρή Παπασγουρίδη, υπερασπίστηκαν το σχολείο του, με ρητή διάψευση πως ήταν θεματοδότης στις Πανελλαδικές – 2024. Κυρίως όμως οι αυθόρμητες μαρτυρίες συνάδελφων του στο βαθμολογικό κέντρο φυσικώς αδυνάτων. Εκείνων που συνεργάστηκαν μαζί του στην άμεση επίλυση των θεμάτων, από τη στιγμή που δημοσιοποιήθηκαν στους διαγωνιζόμενους. Η με πολλαπλές μαρτυρίες φυσική παρουσία του Παπασγουρίδη στο βαθμολογικό κέντρο φυσικώς αδυνάτων, αποκλείει θεσμικά την παράλληλη συμμετοχή του στην Επιτροπή Εξετάσεων. Άσε που το ίδιο πρόσωπο, μόνο σε σενάρια επιστημονικής φαντασίας, αλλά εξίσου και σε συνωμοσιολογικές κατασκευές, μπορεί να συνυπάρχει ταυτόχρονα σε δυο χώρους που απέχουν χιλιόμετρα.

Γιατί παρεμβαίνουμε;

Διότι τα ορθολογικά επιχειρήματα έχουν μικρότερη αξία απ’ τις υποθέσεις που συνδυάζουν την αλήθεια με το ψέμα και αναφέρονται σε ευαίσθητα ζητήματα όπως είναι η αξιοκρατική επιλογή των μαθητών που θα εισαχθούν στα πανεπιστήμια.

Διότι το πλαίσιο του πολιτικού διαλόγου, από κάθε συχνότητα του πολιτικού φάσματος, εξοικείωσε τους πολίτες στην αποδοχή της αρχετυπικής άποψης όταν λείπουν οι διασταυρώσεις και τα επιχειρήματα: «όπου υπάρχει καπνός, υπάρχει και φωτιά».

Διότι αυτή η τακτική λειτουργεί όπως η Λερναία Ύδρα. Εκεί που πίστεψες ότι εξουδετερώθηκε το δυσώδες στόμα, προκύπτουν στη θέση του άλλα δύο πιο απεχθή. Π.χ. η αρχική υπόθεση ότι ο συνάδελφος ήταν μέλος της επιτροπής που έβαλε τα θέματα στις Πανελλαδικές – 2024 μετατοπίστηκε στην έμμεση αποδοχή του λάθους: ακόμα κι’ αν δεν ήταν φέτος θεματοδότης, είχε προϋπάρξει σε προηγούμενες Πανελλαδικές. Επομένως; επομένως «γνώριζε πρόσωπα και πράγματα» και έτσι καθοδήγησε τα φετινά μέλη της επιτροπής να επιλέξουν ένα θέμα θεωρίας.

Διότι στον βωμό μικροκομματικών τακτικών, ούτε καν στρατηγικών, στοχοποιείται ένας συμπολίτης, ένας συνάδελφος, ένας από μας.

Αντιδρούμε, γιατί κοιταζόμαστε μεταξύ μας  και διαπιστώνουμε παρόμοια χαρακτηριστικά αγωνίας για την εκπαίδευση στις Φυσικές Επιστήμες και την ίδια διάθεση να εκφραζόμαστε δημόσια για ζητήματα της διδασκαλίας της, με τον Παπασγουρίδη. Όσο κοιταζόμαστε μεταξύ μας, αναρωτιόμαστε ποιος από μας θα τον ακολουθήσει στη σέντρα της άδικης δημόσιας διαπόμπευσης.

Ως ατομική μας ευθύνη για το «σκάνδαλο» αποδεχόμαστε ότι αποτύχαμε ως δάσκαλοι φυσικής στο να εκπαιδεύσουμε τους μαθητές μας να εστιάζουν στα τεκμήρια, να προβάλλουν αντίσταση στην ψευδοεπιστήμη και να απεχθάνονται τη συνωμοσιολογία.