by 
Πώς εξηγείται το είδος της Φυσικής που διδάσκεται στο Γυμνάσιο και στο Λύκειο;
“Είναι περιττό να προσποιούμαστε ότι θέτουμε ανώτερους πνευματικούς στόχους, ενώ στις εξετάσεις ζητάμε από τους σπουδαστές μόνο τα τελικά συμπεράσματα, το λεξιλόγιο και τα «γεγονότα» ή τις «πληροφορίες». Οι πραγματικοί στόχοι, βεβαίως. δεν προσδιορίζονται από το τι λέμε αλλά από το τι ζητάμε στις εξετάσεις. Οι σπουδαστές διαπιστώνουν γρήγορα ποιες είναι οι πραγματικές απαιτήσεις μιας σειράς μαθημάτων και κατευθύνουν τις προσπάθειές τους σύμφωνα με αυτές τις απαιτήσεις. Η προσοχή τους λοιπόν είναι δυνατό να εστιαστεί σε ανώτερες διανοητικές διαδικασίες και απαιτήσεις μόνο αν αυτά τα στοιχεία περιλαμβάνονται στις εξετάσεις και στις γραπτές εργασίες και παίξουν σημαντικό ρόλο στη αξιολόγηση των σπουδαστών.”
Αrnold Arons
Αν δεχτούμε τον παραπάνω ισχυρισμό, τότε το είδος της Φυσικής που διδάσκεται στο Γυμνάσιο και το Λύκειο μπορεί να εξηγηθεί ως εξής: Το είδος των εξετάσεων για την απόκτηση πτυχίου Φυσικού κατευθύνει τους φοιτητές στην απόκτηση γνώσεων και δεξιοτήτων με τις οποίες, πλέον ως πτυχιούχοι, μπορούν να προσφέρουν το είδος της διδασκόμενης Φυσικής στο Γυμνάσιο και το Λύκειο.
Καλημέρα Ανδρέα.
“Οι σπουδαστές διαπιστώνουν γρήγορα ποιες είναι οι πραγματικές απαιτήσεις μιας σειράς μαθημάτων και κατευθύνουν τις προσπάθειές τους σύμφωνα με αυτές τις απαιτήσεις.”
Μόνο στους φοιτητές συμβαίνει αυτό;
Νομίζω ότι η μεγάλη επιβεβαίωση είναι η προετοιμασία για τις πανελλαδικές εξετάσεις.
Τα θέματα των εξετάσεων καθορίζουν το τι θα διδαχθεί την επόμενη (ες) χρονιά και το τι θα πρέπει να γνωρίζουν οι υποψήφιοι.
Ποιος ενδιαφέρεται για ανώτερους πνευματικούς στόχους και για άλλα … ουσιαστικά στοιχεία στην διδασκαλία;
Γεια σας Ανδρέα και Διονύση.
Και το θυμάμαι καλά, και το έχω επικαλεστεί, και το προσυπογράφω με δύο χέρια.
Οι μαθητές μας δεν ασχολούνται με την απόδειξη του p=pατμ+ρ.g.h. Το μαθαίνουν χρησιμοποιώντας το σε ασκήσεις. Την ίδια τύχη έχει και ο νόμος Μπερνούλι.
Μαθαίνουν μια τεχνική στο στερεό και νομίζουμε ότι διδάξαμε κύλιση!
Σύντομα (αν μπει η Σχετικότητα) θα μάθουν να λύνουν ασκήσεις με μετασχηματισμούς Λόρεντζ αλλά δεν θα καταλάβουν λέξη από διαστολή χρόνου.
Σ’ αυτό συντελεί και το προτεινόμενο πρόγραμμα:
• Αδρανειακά συστήματα και μετασχηματισμοί του Γαλιλαίου
• To πείραμα των MichelsonMorley
• Τα αξιώματα της Ειδικής θεωρίας της σχετικότητας
• Μετασχηματισμοί Lorentz (μόνο περιγραφικά)
• Η συστολή του μήκους, η διαστολή του χρόνου και το σχετικιστικό φαινόμενο Doppler
-Γιατί παιδιά διαστέλλεται ο χρόνος;
-Γιατί έτσι λένε οι μετασχηματισμοι Λόρεντζ.
Θα δουν γραμμένο ένα από τα αξιωματα και θα το χαρακτηρίσουν Σου ή Λου!
Θα υπολογίσουν μια συχνότητα που αντιλαμβάνεται ένας παρατηρητής και θα νομίζουμε ότι διδάξαμε Σχετικότητα.
Το 2007 έγινε χαμός με το:
Τα παιδιά έβαζαν το μάτι να εκπέμπει ακτίνες, ως εάν ο δύτης ήταν η Μέδουσα ή ο Σούπερμαν!
Δεν είχαν καταλάβει την ουσία, είχαν μάθει να λύνουν ασκήσεις.
Έκτοτε τα θέματα προσαρμόστηκαν στην νοοτροπία αυτήν!!
Πράξεις και ξερό ψωμί:
Τα χειρότερα έπονται. Περιμένετε τα “εργαστηριακά” θέματα και θα δείτε την πλήρη αποβλάκωση συνοδευόμενη από εγκώμια:
-Επιτέλους! Η Φυσική είναι πειραματική επιστήμη.
(Μωρίας εγκώμιον).
Οι πρωταρχικές ερμηνείες για τη φύση που έχουν τα παιδιά είναι “αριστοτελικές”. Οπότε καλά υπέθεσαν ότι οι ακτίνες του φωτός “βγαίνουν” από το μάτι!
Για να φθάσουμε στον Νεύτωνα χρειάστηκαν κάποιες εκατοντάδες χρόνια.
Τα αναλυτικά μας προγράμματα προφανώς δεν ασχολούνται με τέτοια ζητήματα . Αλλά πως θα πάρουμε το “ΘΜΚΕ” για την άσκηση κλπ.
΄Οταν διδάσκαμε το βιβλίο φυσικής γενικής παιδείας με τη σύμφωνη γνώμη της συμβούλου (γιατί κάποιοι συνάδελφοι αντιδρούσαν) στα θέματα του Ιουνίου δίναμε (ΓΕΛ Καλαμπάκας) τυπολόγιο όπως κάνουν στην Κύπρο , “πειράζοντας” λίγο τις εκφωνήσεις.
Ακόμη και με αυτόν τον τρόπο, που δίναμε τα εργαλεία, τα αποτελέσματα ήταν φτωχά!
Καλησπέρα Ανδρέα. Από ποιο βιβλίο είναι το παραπάνω κείμενο; Ευχαριστω
Νομίζω ότι από αυτά που λέει Arons προκύπτει ότι το είδος της διδασκόμενης Φυσικής στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση προσδιορίζεται από το περιεχόμενο των εξετάσεων των φοιτητών για την απόκτηση του πτυχίου τους. Οι επιτυχόντες αυτών των εξετάσεων, ως πτυχιούχοι πια, με βάση τις γνώσεις και τις δεξιότητες που απόκτησαν προετοιμαζόμενοι για τις εξετάσεις τους και έχοντας επιτύχει σε αυτές, καλούνται να διδάξουν Φυσική στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση : “Αυτή η μηλιά, αυτά τα μήλα κάνει.” Μηλιά είναι τα Πανεπιστήμια. Μήλα είμαστε οι απόφοιτοί τους. Ενδεχομένως αυτό να μη ισχύει για την Ελλάδα.
Γειά σου Τίνα.
A. Arons, Οδηγός Διδασκαλίας της Φυσικής, εκδ Τροχαλία,
(Κεφάλαιο 13: Κρτική Σκέψη, Ενότητα 13.8: Εξετάσεις, σελ. 509)
Η εξαιρετική μετάφραση Τίνα είναι του Ανδρέα.
Καλό απόγευμα παιδιά.
Ανδρέα, δεν νομίζω ότι το μεγάλο πρόβλημα στην Ελλάδα είναι ότι μάθαμε “κακή Φυσική” στο Πανεπιστήμιο και γι΄ αυτό και διδάσκουμε “κακή Φυσική” στο Λύκειο.
Διδάσκουμε αυτό που πρόκειται να ζητηθεί από τους μαθητές στις πανελλαδικές εξετάσεις. Αυτό που, χρόνια τώρα, μέσω των οδηγιών του ΙΕΠ, αλλά κυρίως μέσω του παραδείγματος των εξετάσεων, επιβάλλεται σαν το αντικείμενο των εξετάσεων.
Όταν κάποτε, το 1993, ο Δρης έβαλε θέματα άλλου ύφους και άλλου πνεύματος, το καλοκαίρι γράφτηκαν βιβλία ολόκληρα με “ερωτήσεις κρίσεως” προσπαθώντας να δώσουν “στην αγορά” ένα βιβλίο προσαρμοσμένο στα ζητούμενα των εξετάσεων. Όλοι οι διδάσκοντες δε, προσπάθησαν να φορέσουν αυτό το κουστουμάκι.
Αλλά τα θαύματα, ως γνωστόν, κρατούν 3 μέρες.
Την επόμενη χρονιά επιστρέψαμε στην πεπατημένη…
Συμφωνώ ότι τα Πανεπιστήμια δεν διδάσκουν κακή Φυσική. Αυτό πλέον μπορούμε να το διαπιστώσουν και από τα μαθήματα που έχουν ανέβει στο διαδίκτυο. Ωστόσο σύμφωνα με τον Arons: “Οι σπουδαστές διαπιστώνουν γρήγορα ποιες είναι οι πραγματικές απαιτήσεις μιας σειράς μαθημάτων και κατευθύνουν τις προσπάθειές τους σύμφωνα με αυτές τις απαιτήσεις. Η προσοχή τους λοιπόν είναι δυνατό να εστιαστεί σε ανώτερες διανοητικές διαδικασίες και απαιτήσεις μόνο αν αυτά τα στοιχεία περιλαμβάνονται στις εξετάσεις και στις γραπτές εργασίες και παίξουν σημαντικό ρόλο στη αξιολόγηση των σπουδαστών.” Θα είχε ενδιαφέρον να βρίσκαμε ή να θυμόμασταν κάποια θέματα στα οποία έχουμε εξεταστεί ως φοιτητές καθώς και θέματα στα οποία σήμερα εξετάζονται οι φοιτητές των τμημάτων Φυσικής. Για παράδειγμα τα θέματα είναι απλώς υπολογιστικά ή υπάρχουν και ερωτήσεις κρίσεως;
Ευχαριστω πολύ
Ευχαριστώ πολύ Γιάννη θα το ανεβάσω και εγώ
Καλησπέρα σε όλους.
Λίγα σκόρπια για το τι και πώς να διδάσκουμε.
Είχα ξαναγράψει ότι άλλο είναι το να σου αρέσει ότι διδάσκεις και άλλο το να διδάσκεις ότι σου αρέσει.
Πρέπει να διδάσκουμε κατά κύριο λόγο ότι μπορούμε να στηρίξουμε λογικά – μαθηματικά ή πειραματικά αφού η αξία τους δεν βρίσκεται στο περιεχόμενο αλλά στη μεθοδολογία.
Διδάσκουμε στα πλαίσια κάποιου αναλυτικού προγράμματος Φυσικής; Με ποιο τρόπο θα διδαχθούν;
Υπάρχουν γνώσεις χρήσιμες αλλά απλά δηλωτικές. Χαμηλού δηλαδή επιπέδου. Όπως οι διακηρύξεις ότι η γη είναι σφαιρική και στρέφεται περί τον άξονά της και περί τον ήλιο. Χρήσιμες αλλά δηλωτικές.
Θα πρέπει να προσφερθούν και αυτές οι γνώσεις φυσικά αλλά παρέα με τις άλλες που εκτός από πληροφορίες παρέχουν και καλλιέργεια.
-Πως ξέρουμε ότι ο άξονας της γης σχηματίζει γωνία ….. ;
-Πως ξέρουμε ότι στην περιοχή του ήλιου υπάρχει υδρογόνο;
Διότι φυσική κάνουμε απευθυνόμενοι σε πολλούς “χρήστες”. Μελλοντικούς Φυσικούς, υποψήφιους Μηχανικούς παιδιά που δεν θα χρησιμοποιήσουν την Φυσική αλλά πρέπει να καλλιεργηθούν λύνοντας προβλήματα κ.ά. Γι’ αυτό η πρόταση αναλυτικού προγράμματος είναι εξόχως δύσκολη υπόθεση.
Όταν οι προτάσεις μας “καινοτομούν” πρέπει να είμαστε προσεκτικοί και να αναλογισθούμε συνέπειες.
Η (αναπόφευκτη) στρέβλωση που οι Εξετάσεις θα επιφέρουν στην ύλη μας είναι μία από αυτές.
Νομίζω ότι οι βασικοί στόχοι του σχολείου (θα έπρεπε να) είναι δύο,
1) Η διεύρυνση της γνώσης (γνωρίζω ότι …) και
2) η καλλιέργεια της επιστημονικής μεθοδολογίας και της κριτικής ικανότητας (δεδομένα, υποθέσεις, συμπερασμός, έλεγχος …).
Σημαντικοί ασφαλώς και οι δύο, αλλά ο 2ος στόχος είναι πιστεύω ο κρίσιμος για την ανάπτυξη της ευφυΐας και της προσωπικότητας του παιδιού καθώς και της πνευματικής του ολοκλήρωσης ως ενηλίκου.
Ανδρέα καλησπέρα, ελπίζοντας πως δεν αποπροσανατολίζω τη συζήτηση, να θέσω και εγώ ένα ερώτημα….
Τι ζητάει η πολιτεία από έναν καθηγητή Λυκείου που διδάσκει και σε τμήμα προσανατολισμού Γ Λυκείου;
Ζητάει να είναι…καθηγητής τάξης γενικής παιδείας, καθηγητής-προγυμναστής προετοιμασίας μαθητών για πανελλαδικές, εργαστηριακός που θα δείξει στους μαθητές την “μαγεία” του πειράματος και της “ανάκρισης της φύσης” μέσω αυτού, high teck προγραμματιστής με άνεση χρήσης διαφόρων-πολλών μέσων και παραγωγής ψηφιακού υλικού για ασύγχρονη εκπαίδευση, παιδαγωγός που θα στηρίζει ψυχολογικά τους μαθητές του….και πολλά άλλα γραφειοκρατικά…. που δεν χρειάζεται να αναφέρω….
Είναι όλα αυτά συμβατά; Ήταν έτσι πριν μερικά χρόνια;;;
Πότε το επίπεδο παροχής εκπαίδευσης-μόρφωσης ήταν καλύτερο;
Θοδωρή καλημέρα!
“Είναι όλα αυτά συμβατά;” Συμβατά με τι;
“Ήταν έτσι πριν μερικά χρόνια;;” Νομίζω ότι ήδη, εδώ και πολλά χρόνια: “Η Πολιτεία ζητάει από έναν καθηγητή Λυκείου που διδάσκει και σε τμήμα προσανατολισμού Γ Λυκείου να είναι καθηγητής τάξης γενικής παιδείας, καθηγητής-προγυμναστής προετοιμασίας μαθητών για πανελλαδικές, εργαστηριακός που θα δείξει στους μαθητές την “μαγεία” του πειράματος και της “ανάκρισης της φύσης” μέσω αυτού, high teck προγραμματιστής με άνεση χρήσης διαφόρων-πολλών μέσων και παραγωγής ψηφιακού υλικού για ασύγχρονη εκπαίδευση, παιδαγωγός που θα στηρίζει ψυχολογικά τους μαθητές του….”
“Πότε το επίπεδο παροχής εκπαίδευσης-μόρφωσης ήταν καλύτερο;” Δεν έχω υπόψη μου σχετική μελέτη. Έχω την αίσθηση ωστόσο ότι κινούμαστε συνεχώς στο ίδιο οριζόντιο επίπεδο αλλάζοντας απλώς οριζόντια θέση. Θα ισχυριζόμουν ότι βρισκόμασταν σε ανώτερο επίπεδο αν στο μάθημα και στην αξιολόγησή του είχαν ενσωματαθεί οι επόμενες δύο ιδέες:
Συχνά η κοινή λογική απορρίπτεται από την πραγματικότητα και γι’ αυτό η επιστημονική λογική είναι απαραίτητη.
Η παρατήρηση ενός φαινομένου είναι διαφορετική από τη θεωρία τού φαινομένου. Για παράδειγμα η ελεύθερη πτώση ενός σώματος είναι παρατηρούμενο φαινόμενο.“Η Γη ασκεί ελκτική δύναμη στο σώμα” είναι θεωρία, διότι δεν παρατηρούμε τη Γη να έλκει το σώμα, όπως το άλογο το κάρο. Παρατηρούμε απλώς να ελαττώνεται η απόσταση μεταξύ του σώματος και της Γης. Μάλιστα σύμφωνα με μια άλλη σχετική θεωρία “Η Γη δημιουργεί βαρυτικό πεδίο και το βαρυτικό πεδίο ασκεί δύναμη στο σώμα”.
Όταν ο μαθητής έχει ασκηθεί να αντιλαμβάνεται τη διάκριση μεταξύ παρατήρησης και θεωρίας και έχει αξιολογηθεί σ’ αυτό, αν χρειαστεί, είναι πιο έτοιμος να δεχτεί ότι σύμφωνα με μια ακριβέστερη θεωρία το σώμα κινείται ακολουθώντας τη συντομότερη “διαδρομή”, που προκύπτει από τη Γενική Θεωρία της Σχετικότητας. Αλλά όχι μόνο αυτό:
Αυτή η αντίληψη θα βοηθήσει τον αυριανό πολίτη να διακρίνει πότε κάποιοι παρουσιάζουν τις θεωρίες τους ως πραγματικότητα. Άσκηση: Δώστε σχετικα παραδείγματα.